ΟΡΚΟΣ ΚΑΙ ΔΗΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Του Δημήτρη Κατσούλη

Στις ορκωμοσίες των νέων δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων που διεξάγονται αυτές τις ημέρες εφαρμόζεται η παντελώς άστοχη και ανιστόρητη υπόδειξη του Υπουργείου Εσωτερικών το οποίο, με τις εγκυκλίους του 43 και 46 του 2014, μπέρδεψε τη διάκριση του δικαστικού όρκου σε θρησκευτικό και πολιτικό ή την θρησκευτική φόρτιση του Βουλευτικού όρκου με τον όρκο που δίνουν οι αιρετοί και ο οποίος παραμένει ο ίδιος τουλάχιστον από το 1975 έως σήμερα (ακόμη και στον χουντικό δημοτικό κώδικα του 1973 ήταν ο ίδιος) και  όχι μόνο δεν είναι θρησκευτικός αλλά είναι εξόχως πολιτικός ενώ έως πριν μερικά χρόνια οι αιρετοί τον έδιναν ενώπιον του Νομάρχου. Ο όρκος αυτός, ο οποίος εξάλλου είναι ο μόνος σε ισχύ αφού δεν έχει τροποποιηθεί η παρ. 1 του άρθρου 52 του ν.3852/2010 (περιττό να θυμήσουμε ότι  μία εγκύκλιος  δεν τροποποιεί νόμο),  έχει ως εξής: «Ορκίζομαι να είμαι πιστός  στην Πατρίδα, να υπακούω στο Σύνταγμα και στους νόμους και να εκπληρώνω ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου». Ο νόμος δεν ορίζει ότι αυτός ο όρκος δίνεται είτε ενώπιον Θρησκευτικής Αρχής είτε στο Ευαγγέλιο. Συνεπώς όποιος επιθυμεί θέτει το χέρι σε Ευαγγέλιο ή σε άλλο Θρησκευτικό Σύμβολο (π.χ. Κοράνιο) όποιος επιθυμεί σηκώνει απλώς το χέρι του. Μετά την κατάργηση των κρατικών Νομαρχών ο όρκος δίνεται μεταξύ των αιρετών και τον διαβάζει ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης.

Η παρουσία θρησκευτικών λειτουργών στην τελετή ορκωμοσίας λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο των καθιερωμένων σχέσεων σεβασμού και πίστης, η οποία δεν αφορά ίσως το σύνολο των αιρετών, αλλά η διαδικασία εκφοράς του όρκου δεν είναι εκ του νόμου συνδεδεμένη με την θρησκεία και δεν δίνεται ενώπιον των θρησκευτικών λειτουργών.  Δηλαδή, στην ορκωμοσία των αιρετών της Αυτοδιοίκησης διαχρονικά ο νομοθέτης δεν συνδέει τον όρκο με την θρησκεία όπως αντιθέτως συμβαίνει στα Δικαστήρια ή στην Βουλή σύμφωνα με το άρθρο 59 παρ. 1 του Συντάγματος.

Οι ανωτέρω εγκύκλιοι του Υπουργείου Εσωτερικών εξομοίωσαν τον νομοθετικά οριζόμενο όρκο με τον θρησκευτικό όρκο και επινόησαν δήθεν πολιτικό όρκο για όσους δεν επιθυμούν να ορκιστούν με  αυτό το κείμενο παραπέμποντάς τους σε  παρόμοιο με τον δικαστικό πολιτικό όρκο (άρθρο 408 Κ. Πολιτικής  Δικονομίας) το κείμενο του οποίου έχει  ως εξής: «∆ηλώνω στην τιµή και στη συνείδησή µου να είµαι πιστός στην πατρίδα, να υπακούω  στο Σύνταγµα και στους νόµους και να εκπληρώνω τίµια και ευσυνείδητα τα καθήκοντά µου». Επί της ουσίας όμως μόνο εκείνοι που για θρησκευτικούς λόγους δεν ορκίζονται, δηλαδή απαγορεύει η θρησκείας τους τον όρκο,  καλύπτονται από αυτόν τον κατ' εφημισμό όρκο, δηλαδή την δίκην όρκου πολιτική δήλωση. Συνεπώς εν προκειμένω η διάκριση δεν είναι μεταξύ θρησκευτικού ή πολιτικού όρκου αλλά μεταξύ όρκου και δήλωσης.

Με την "εφεύρευση" αυτή  του Υπουργείου Εσωτερικών ένας κατεξοχήν πολιτικός όρκος όπως ο προβλεπόμενος ανέκαθεν όρκος των αιρετών μεταβάλλεται σε οιωνεί θρησκευτικό όρκο και αντιστρόφως ορίζεται ως πολιτικός όρκος μία ταυτόσημη δήλωση από τον οποία απουσιάζει απλώς η λέξη «ορκίζομαι». Αυτό θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στην κατάργηση του εξόχως πολιτικού όρκου του άρθρου 52 του ν.3852/2010 και στην αντικατάστασή του με ατόφιο θρησκευτικό όρκο ικανοποιώντας ακραίες θρησκόληπτες ιδεοληψίες. Την ίδια στιγμή, εκφέρεται αυτάρεσκα ως προοδευτική, αριστερή διαφορετικότητα,  η ταυτόσημη με τον δήθεν θρησκευτικό όρκο δήλωση που αποκαλείται "πολιτικός όρκος" στην λογική της ενίσχυσης των διακρίσεων και του φανατισμού των ιδεοληψιών αντί της ουδέτερης και ανεξίθρησκης σύνθεσης που  ενθάρρυνε ο καθιερωμένος ανέκαθεν όρκος των αιρετών της Αυτοδιοίκησης. Δείγμα και αυτό μίας υφέρπουσας οπισθοδρόμησης