Σωκράτης Φάμελλος: Να αποκτήσουμε την πολιτική ευθύνη και την πολιτική τόλμη, σε μια συμμαχία υπευθυνότητας,

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΚΕΔΕ

Κύριε Πρόεδρε, κύριοι Δήμαρχοι, κυρίες και κύριοι εκπρόσωποι των φορέων της Αυτοδιοίκησης, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, προφανώς για εμένα είναι πάρα πολύ οικείο το να μιλάω στο χώρο της Αυτοδιοίκησης μετά από τόσα χρόνια στην Αυτοδιοίκηση. Βέβαια από ότι είπε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, με διέγραψαν από την Επιτροπή. Δεν ξέρω…

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)

ΦΑΜΕΛΛΟΣ: Είμαι σε αναστολή, ωραία. Είμαι σε αργία, όπως και τα επαγγελματικά. Ωραία. Είναι ασυμβίβαστο. Και έχει δίκιο ο Πρόεδρος. Το είπα για να ξεκινήσουμε τη διαδικασία.

Είναι πάρα πολύ σημαντική η στιγμή αυτή και η συνεδρίαση αυτή. Πάντα στα Συνέδρια της ΚΕΔΕ τα θέματα του περιβάλλοντος είχαν κεντρικό ρόλο και νομίζω ότι μετά το Συνέδριο της Αλεξανδρούπολης πράγματι πολλά πράγματα έχουν ειπωθεί και έχουν καταγραφεί. Είχα την τιμή να είμαι καλεσμένος και να συμμετέχω στα τραπέζια των συζητήσεων και στις επεξεργασίες και στις προτάσεις. Νομίζω ότι έχουμε μια κοινή  βάση από την οποία μπορούμε να ξεκινήσουμε.

Αλλά για να μπω λιγάκι, γιατί το πρώτο λεπτό το έφαγα, στη συζήτηση την οποία οφείλουμε να κάνουμε.

Νομίζω ότι έχει γίνει σε όλους αποδεκτό και η Αυτοδιοίκηση το ξέρει πολύ καλύτερα από όλους, ότι το περιβάλλον, όπως και η ενέργεια, είναι ένας από τους βασικούς μοχλούς ανάπτυξης της χώρας.

Η μονοσήμαντη ανάγνωση της προστασίας του περιβάλλοντος και της οικολογικής διαχείρισης, δεν προσφέρει στον τόπο αν  δεν συνδυάζεται με την ταυτόχρονη αξιοποίηση του περιβάλλοντος ως παραγωγικό μηχανισμό, ως πηγή ανάπτυξης, ως πηγή εργασίας, αλλά και ως πηγή προόδου, ως επιλογή προόδου για τη χώρα.  Και αυτό υπάρχουν πάρα πολλές δράσεις της Αυτοδιοίκησης, των αναπτυξιακών εταιρειών, των φορέων προστασίας περιβάλλοντος, που έχουν αποδείξει ότι το περιβάλλον είναι χώρος εργασίας, χώρος ανάπτυξης, χώρος προκοπής, χώρος προόδου για τη χώρα μας.

Όμως υπάρχει μια μεγάλη δεισιδαιμονία. Ότι όλοι στην Ελλάδα λένε ότι τα πράγματα δεν είναι ξεκαθαρισμένα, δεν υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες, υπάρχει ασάφεια, και πολλές φορές διαβάζουμε όλοι για μια μη υπαρκτή αντίθεση μεταξύ επιχειρηματικότητας και περιβάλλοντος, Αυτοδιοίκησης και περιβάλλοντος, ανάπτυξης και περιβάλλοντος.

  Επειδή όλα αυτά τα θέματα νομίζω ότι φτάσαμε στο 2016 και αξίζει να λυθούν, νομίζω ότι αξίζει να ξεκινήσουμε από το ότι χρειάζεται και ξεκινά στη χώρα μας η κωδικοποίηση της νομοθεσίας περιβάλλοντος και η απεικόνιση όλων των ρυθμίσεων, χωρικών και περιβαλλοντικών, σε έναν ενιαίο ψηφιακό χάρτη για όλη την Ελλάδα, με τις τοπικές αλλά και τις εθνικές ρυθμίσεις, ώστε να είναι ξεκάθαρο ότι έχουμε ένα οικολογικό και αναπτυξιακό εργαλείο, έχουμε ένα κοινό τόπο στον οποίον βρίσκονται οι χώροι και της αγοράς και της κοινωνίας και της Αυτοδιοίκησης και της διοίκησης, και η Αυτοδιοίκηση είναι ο χώρος ο οποίος μπορεί να διαχειριστεί αυτό το εργαλείο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να το τροφοδοτήσει.

Νομίζω ότι ξεκινώντας με μια τέτοια συμφωνία, ότι θα έχουμε έναν κανόνα και ότι η εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περιβάλλοντος αποτελεί για τη χώρα μας την ευκαιρία αποκατάστασης της ισονομίας και του κράτους δικαίου και στο περιβάλλον, θα πρέπει να δούμε τι εργαλεία σχεδιασμού έχουμε και νομίζω ότι το πρώτο θέμα για το οποίο με καλέσατε ήταν τα θέματα του χωρικού σχεδιασμού.

Στο ζήτημα αυτό λοιπόν, πρέπει να πούμε, παρότι δεν έχω την τυπική αρμοδιότητα, αλλά είμαι στο Υπουργείο που έχει την αρμοδιότητα, ότι πρέπει να κάνουμε μια σαφή διάκριση μεταξύ εθνικού και στρατηγικού σχεδίου και μεταξύ περιφερειακού σχεδίου και τοπικού, που έχει τη ρυθμιστική ιδιότητα. Διότι τα είχαμε μπλέξει λίγο στο παρελθόν και ο 4269 μας δημιούργησε προβλήματα σε αυτή την ανάγνωση.

Από αυτή τη μεριά λοιπόν, εμείς έχουμε μια υποχρέωση. Την είπε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος νωρίτερα. Να ενισχύσουμε από κοινού την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, με προστασία της φύσης, αλλά και των πολιτών, και των ανθρώπων.

Σε αυτή την κατεύθυνση λοιπόν, πρέπει να συμφωνήσουμε ότι χρειάζεται μείωση των επιπέδων σχεδιασμού, επίσπευση της διαδικασίας σχεδιασμού, διότι δεν είναι  δυνατόν να διαρκούν 25 και 30 χρόνια τα Πολεοδομικά Σχέδια, και αν τελειώνουν ποτέ. Να έχουμε μια ξεκάθαρη κατανομή αρμοδιοτήτων και των επιπέδων  σχεδιασμού και να κωδικοποιήσουμε τη νομοθεσία, κάτι το οποίο ήδη ανέφερα.

Υπήρχαν θέματα που μας δημιουργούσε η ακύρωση αν θέλετε κατά κάποιον τρόπο, του σχεδιασμού στο τοπικό επίπεδο που υπήρχε στη νομοθεσία τα τελευταία χρόνια, όπως και η έλλειψη στρατηγικής κατεύθυνσης στο εθνικό πλαίσιο, όταν  όλα αν θέλετε ρυθμιζόντουσαν με κεντρικές επιλογές. Και προφανώς η μεγάλη αδυναμία που έχουμε στο σχεδιασμό τον χωρικό, που είναι η έλλειψη των μητροπολιτικών εργαλείων, κάτι στο οποίο η Αυτοδιοίκηση θα πρέπει άμεσα, συνδυασμός βέβαια Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας, να καταθέσουν μια πρόταση και για τα μητροπολιτικά εργαλεία που έχουν καταργηθεί.

Είχαμε λοιπόν μια ατελή ενσωμάτωση του χωρικού σχεδιασμού στο σύστημα σχεδιασμού και μια ενίσχυση των συγκεντρωτικών διαδικασιών και ακύρωση αυτού που λέγαμε του Συμβουλίου Χωροταξίας.

Για να τα λύσουμε όλα αυτά και για να μην πολυλογώ στον τομέα αυτά, θα πρέπει να προωθήσουμε τη συνοχή και την ποιότητα του σχεδιασμού και να επιταχύνουμε τις διαδικασίες. Κατά την άποψή μας πρέπει να ενισχύσουμε, και αυτό κάνουμε με τον νόμο που αντικαθιστά τον 4269 και μπαίνει στη Βουλή την άλλη εβδομάδα, να ενισχύσουμε τα περιφερειακά πλαίσια, να δημιουργήσουμε δηλαδή στο επίπεδο του περιφερειακού και τοπικού σχεδιασμού αυτό που λέμε τον πυλώνα της ανάπτυξης και ταυτόχρονα να διευρύνουμε τα πεδία του ειδικού χωρικού σχεδιασμού, να τα ενοποιήσουμε ουσιαστικά και να κάνουμε ξεκάθαρο ότι αυτοί οι σχεδιασμοί δημιουργούν και την πεποίθηση και στην επιχειρηματικότητα και στην Αυτοδιοίκηση και στην κοινωνία, ότι αυτά είναι τα πράγματα, έτσι είναι οργανωμένα και μέσα σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε να λειτουργήσουμε χωρίς πισωγυρίσματα, χωρίς να αλλάζουμε τις προεγκρίσεις, να έχει προέγκριση η επιχειρηματική δραστηριότητα και να ξέρει σε ποιον τομέα επενδύει, αλλά ταυτόχρονα  να ξέρει και η κοινωνία και η Πολιτεία ποιοι είναι οι κανόνες, πώς εφαρμόζονται και ποιος έχει την ευθύνη κάθε φορά.       

Για να γίνουν βέβαια όλα αυτά, εμείς θα πρέπει να ολοκληρώσουμε πολύ σύντομα και το χρονοδιάγραμμα που έχουμε αναλάβει είναι μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου, τα Προεδρικά Διατάγματα για τις χρήσεις γης, για τις προδιαγραφές για τα τοπικά χωρικά σχέδια και τα ειδικά χωρικά  σχέδια, και βέβαια να ολοκληρώσουμε και όλη την υπόλοιπη δευτερογενή νομοθεσία από εκεί και μετά, με Υπουργικές Αποφάσεις, μέχρι το τέλος, αν δεν κάνω λάθος, του επόμενου διμήνου.

  Αυτό λοιπόν πρακτικά σημαίνει ότι η Αυτοδιοίκηση θα έχει μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, με βάση το σχεδιασμό, τα εργαλεία στη διάθεσή της για όλα τα ελάσσονα επίπεδα σχεδίου.

Και βέβαια αμέσως μετά ξεκινάμε μια συζήτηση, την οποία δεν θα την ανοίξω τώρα αναλυτικά, για τους μηχανισμούς και τα μέσα ελέγχου του δομημένου περιβάλλοντος, για το πλαίσιο δόμησης και την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης.

Το γνωστό νομοσχέδιο, το οποίο το έχετε ήδη δει από τη διαβούλευση, έχουν γίνει αρκετές συζητήσεις περιφερειακά, και πάνω σε αυτό θα κλείσουμε την κουβέντα μετά τον χωρικό σχεδιασμό, νομίζω παράλληλα και με ένα νομοσχέδιο που είναι ήδη αναρτημένο για τη θαλάσσια χωροταξία.

Δεν θα αναφερθώ περισσότερο γιατί ήδη νομίζω το ένα τρίτο της ομιλίας έχει περάσει. Νομίζω ότι πρέπει να επικεντρώσουμε στη συζήτηση, μιας και είναι και πάρα πολλοί συνάδελφοι από τους φορείς του δημοσίου, του… για την ανακύκλωση, από τα συστήματα αλλά και από τους ΦΟΔΣΑ, να περάσουμε λίγο στη συζήτηση για τα στερεά απόβλητα, που μας απασχολεί όλους.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στο αυτοδιοικητικό πλαίσιο, νομίζω ότι είναι ξεκάθαρο σε όλους μας ότι και στα στερεά απόβλητα έχει φτάσει η ώρα της ανατροπής των ακολουθούμενων μέχρι σήμερα διαδικασιών. Γιατί, Πρόεδρε, αν θέλεις τη δική μου άποψη, υπηρετώντας είτε από αναπτυξιακή εταιρεία, είτε από αυτοδιοικητική θέση, το χώρο τα τελευταία 20 χρόνια, η χώρα μας δεν δουλεύει καλά. Αν δούλευε καλά δεν θα είχαμε πρόστιμο για τους ΧΑΔΑ, πρόστιμο για τα επικίνδυνα, πρόστιμο για το Θριάσιο, και να πληρώνουμε τώρα λεφτά  που έπρεπε να επενδύσουμε στο περιβάλλον, σε μια δύσκολη περίοδο κρίσης, και να λείπουν από το δημόσιο προϋπολογισμό.

Τα πράγματα είναι απλά. Αυτή είναι η κατάσταση της χώρας μας. Είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή και στο επίπεδο των ΧΑΔΑ, και στο επίπεδο των επικίνδυνων αποβλήτων, πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα οποία η χώρα δεν μπορεί με βάση το υφιστάμενο επίπεδο υποδομών και πλαισίου, να ικανοποιήσει.

  Από την άλλη μεριά, η Ευρώπη, η παγκόσμια κοινωνία αλλάζει, τα μοντέλα οικονομίας αλλάζουν, και εμείς έχουμε καθυστερήσει. Η Ευρώπη εδώ και πολύ καιρό έχει επιλέξει το θέμα της αποδοτικότητας των πόρων να είναι η βασική της πολιτική βάση, γιατί δεν μπορεί να ανταποκριθεί στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, γιατί χρειάζεται πόρους, και για αυτό υπάρχει συγκεκριμένη οδηγία, συγκεκριμένη κατεύθυνση για την κυκλική οικονομία πάνω στην οποία δουλεύει.

Η χώρα μας, μια χώρα σε κρίση, με άξιους πόρους τους οποίους υποβαθμίσαμε εδώ και πάρα πολλά χρόνια και σταματήσαμε να αξιοποιούμε, μια χώρα σε αποβιομηχάνιση, σε αποδιάρθρωση της παραγωγικής μηχανής, με ελάχιστα ποσοστά πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, με γιγάντωση των υπηρεσιών, χωρίς όμως προοπτική, με εμπιστοσύνη τα τελευταία χρόνια σε χρηματιστηριακούς αριθμούς που δεν έδωσαν εργασία και προκοπή, εκ του αποτελέσματος με ένα αποτυχημένο τεχνικό, οικονομικό και πολιτικό σχέδιο, πρέπει να αξιοποιήσει αυτό που είναι η βάση της ελληνικής κοινωνίας και της ελληνικής οικογένειας πριν εκατό χρόνια. Την αξιοποίηση των πόρων, την κυκλική οικονομία, την αξιοποίηση όμως με τη γνώση που έχουν πλέον οι Έλληνες επιστήμονες, που δεν επιτρέπεται να τους χάνουμε στο εξωτερικό.

Και έρχεται η διαχείριση αποβλήτων να κουμπώσει, η ολοκληρωμένη βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων, να κουμπώσει σε αυτό που λέμε κυκλική οικονομία ως βασικό στοιχείο της δίκαιης ανάπτυξης, της παραγωγικής ανασυγκρότησης και της βιώσιμης ανάπτυξης.

Έχουμε πλέον θεσμικά εργαλεία, η χώρα μας έχει κάνει ένα απίστευτο ντεμαράζ εδώ και ενάμισι χρόνο, για να καλύψει εθνικό σχεδιασμό, σχέδιο πρόληψης, περιφερειακά  σχέδια, περιφερειακά συμβούλια, σε όλη την Ελλάδα, και ήδη έχουμε ολοκληρώσει σε ένα πάρα πολύ μεγάλο βαθμό τις εγκρίσεις για τις στρατηγικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων των περιφερειακών σχεδίων και αναμένουμε τα περιφερειακά συμβούλια στις περισσότερες περιφέρειες να ολοκληρωθούν, μαζί με τις ΚΥΑ για τους ΠΕΣΔΑ, μέχρι το τέλος του χρόνου.

Άρα μέχρι το τέλος του χρόνου η χώρα θα έχει ένα νέο σχέδιο αποβλήτων, το οποίο θα είναι περιφερειακά συγκεκριμενοποιημένο, με τοπικές αντένες, όπου εκπονήθηκαν τα τοπικά σχέδια διαχείρισης, και ένα διαθέσιμο χρηματοδοτικό εργαλείο, αλλά και μια πολιτική ηγεσία αποφασισμένη να περάσουμε στην πράξη, γιατί τα λόγια περίσσεψαν στη χώρα, αλλά τα έργα  δεν έγιναν. Και όπου έγιναν, τα έχουμε κλείσει. Και υπάρχουν πολλά έργα επεξεργασίας απορριμμάτων, εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία έχουν χαθεί για τη χώρα, αλλά τα πληρώσαμε εμείς. Δεν είναι ευρωπαϊκά λεφτά και είναι χαμένα και δεν μας νοιάζει. Είναι δικά μας λεφτά και τα χάσαμε, και τα χάσαμε με πολιτικές επιλογές των κυβερνήσεων που υπήρχαν και με ευθύνη και της Αυτοδιοίκησης. Και αυτό έχουμε αποφασίσει όλοι ότι πρέπει να το αλλάξουμε.  Είναι κοινός τόπος, το είπε ο Πρόεδρος. Πρέπει να κάνουμε έργα που θα δουλέψουν και θα μείνουν.

Από αυτή τη μεριά λοιπόν, νομίζω ότι πρέπει να συμφωνήσουμε και το συμφωνήσαμε στην Αλεξανδρούπολη, ότι περνάμε σε μια νέα περίοδο διαχείρισης αποβλήτων, που δημιουργεί θέσεις εργασίας και που ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της χώρας, μέσα σε ένα πλαίσιο που λέει έχουμε τους  στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης για το 2030, έχουμε τους στόχους της κλιματικής αλλαγής επίσης για την ίδια χρονική περίοδο, συνδυάζουμε σε ένα ενιαίο σχέδιο τα θέματα του περιβάλλοντος και της ανάπτυξης και κάνουμε το περιβάλλον ταυτότητα της χώρας μας, έτσι και αλλιώς η χώρα μας στηρίζεται οικονομικά και παραγωγικά σε αυτή την κατεύθυνση, και προχωράμε στα μοντέλα της κυκλικής οικονομίας, της βιομηχανικής συμβίωσης και της ολοκληρωμένης διαχείρισης, με έργα στα ΕΣΔΑ, που δεν είναι ίδια με τη χθεσινή μέρα.

Δεν ξέρω πόσοι έχουμε συνειδητοποιήσει ποια μεγάλη αλλαγή είναι η διακριτή, ξεχωριστή, υποχρεωτική διαχείριση του οργανικού, όμως πρέπει όλοι να το εγκαταστήσουμε από το 2017 και να έχουμε τον καφέ κάδο ή οποιαδήποτε άλλη διαδικασία επιλεγεί, με χωριστές μονάδες για τη διαχείριση του οργανικού.

                Και ταυτόχρονα να φτάσουμε σε προδιαλογή και σε ανάκτηση υλικών στο 50% του συνόλου των παραγόμενων αστικών στερεών αποβλήτων, όταν σήμερα η χώρα μας είναι στο μισό.

                Γιατί όταν λέμε ότι πάμε καλά στην ανακύκλωση, πρέπει να δούμε λιγάκι και τι κάνουμε στους ευρωπαϊκούς στόχους. Λοιπόν στους ευρωπαϊκού στόχους είμαστε στο 25% τάξη μεγέθους. Άρα δεν πάμε καλά στα στερεά απόβλητα και πρέπει να κάνουμε πράγματα που τώρα τα έχουμε συμφωνήσει, έχουν γίνει κοινός τόπος σε επίπεδο γνώσης, σε επίπεδο πολιτικής ευθύνης, αλλά πρέπει να συνδυαστούν με κίνητρα και αντικίνητρα ώστε να εφαρμόσουμε μια άλλη πολιτική. Και επιτέλους, να εφαρμόσουμε τη νομοθεσία για τις απορρίψεις, τους κανονισμούς καθαριότητας και τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Και να αποκτήσουμε την πολιτική ευθύνη και την πολιτική τόλμη, σε μια συμμαχία υπευθυνότητας, γιατί αυτό πρέπει να κάνουμε η πολιτική διοίκηση και η Αυτοδιοίκηση σήμερα, να συμφωνήσουμε ότι θα αναλάβουμε την ευθύνη, και η ευθύνη είναι να εφαρμόσουμε τους κανόνες, οι οποίοι δεν εφαρμόζονται και πολλές φορές κάνουμε τα στραβά μάτια για να ικανοποιούμε συζητήσεις τοπικές, αλλά χάνουμε την εθνική στόχευση, χάνουμε την ευθύνη της χώρας απέναντι στην Ευρώπη. Γιατί τα πρόστιμα θα τα πληρώσουμε όλοι μαζί. Και αυτή η πολιτική ηγεσία δεν δέχεται να πληρώνει πρόστιμα για αμέλειες και καθυστερήσεις. Και νομίζω ότι αυτό δεν εκφράζει πρόσωπα. Εκφράζει τον κοινό τόπο της κοινωνίας μας. Η κοινωνία μας έχει αποφασίσει να αλλάξει δρόμο. Να πάμε καλύτερα. Να κάνουμε τα πράγματα όπως πρέπει και να είμαστε προκομμένοι. Και αυτό δεν μπορούμε να το κάνουμε χωρίς την Αυτοδιοίκηση. Μάλλον πρέπει να το κάνει η Αυτοδιοίκηση και εμείς να τη στηρίξουμε, γιατί τα στερεά απόβλητα είναι  ευθύνη της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης από τον Κώδικα, δεν αμφισβητείται και πρέπει να υλοποιηθεί. Αλλά αυτό σημαίνει ότι οι στόχοι, πρέπει να τους πιάσουμε σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης, γιατί έχουμε συμφωνήσει ως κοινωνία να είμαστε στην ευρωζώνη, στον ευρωπαϊκό πυρήνα και να έχουμε κοινές πολιτικές.

Από αυτή τη μεριά λοιπόν, πιστεύω ότι χρειάζεται να το συνεννοηθούμε, να είναι ξεκάθαρο ότι αλλάζουμε στάση, και αυτό σημαίνει ότι αλλάζει  στάση και ο πατέρας που πετάει το κουτάκι από τα τσιγάρα από το αυτοκίνητο και η μητέρα που πετάει τρόφιμα στα σκουπίδια. Διότι το παιδί και να πηγαίνει στην περιβαλλοντική εκπαίδευση και να έχουμε καλή εκπαίδευση στο σχολείο, αν γυρίζει σπίτι και διαπαιδαγωγείται σε ένα άλλο μοντέλο, δεν μπορούμε να έχουμε αυτό που λέμε ουσία περιβαλλοντικής υπεύθυνης στάσης. Η κοινή ευθύνη απέναντι στο περιβάλλον, το common responsibility, αν δεν κάνω λάθος, που λέει η Ευρωπαϊκή Ένωση, σημαίνει ότι όλοι αναλαμβάνουμε την ευθύνη και όλοι ελεγχόμαστε και ελέγχουμε. Η κοινή ευθύνη για το περιβάλλον σημαίνει και έλεγχο των διοικούντων και αυτοέλεγχο των ιδίων. Και αυτή την επιλογή πρέπει να την κάνουμε και χρειάζεται πολύ μεγαλύτερο επίπεδο ευθύνης και επένδυσης στη διαχείριση των αποβλήτων και στην προστασία του περιβάλλοντος.

Βέβαια, στην κατεύθυνση αυτή πρέπει και εμείς να βοηθήσουμε πάρα πολύ. Στο επίπεδο των  επικίνδυνων αποβλήτων είναι  αδιανόητο που η πολιτική ηγεσία τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει διακόψει τη βιομηχανική ανάπτυξη επειδή σταμάτησε να υπάρχει οποιαδήποτε αδειοδότηση και σχεδιασμός για επικίνδυνα απόβλητα. Γιατί το να μην έχουμε υποδομές για επικίνδυνα απόβλητα, σημαίνει πολύ απλά ότι η Ελλάδα δεν έχει πετρελαϊκή βιομηχανία και χαλυβουργία. Έχει πάρει κανείς την πολιτική ευθύνη να σταματήσει στην Ελλάδα την πετρελαϊκή βιομηχανία και την χαλυβουργία; Να καταρρεύσει και να είναι πλήρως εξαρτημένη η χώρα μας οικονομικά και βιομηχανικά; Και όμως, με το να μην έχουμε υποδομές βιομηχανικών αποβλήτων, επιλέξανε οι προηγούμενες κυβερνήσεις να μην έχουμε βιομηχανική ανάπτυξη, να μην έχουμε βιομηχανική εργασία και να είμαστε εξαρτημένοι από το εξωτερικό. Και να πληρώνουμε τεράστια πρόστιμα τώρα και για τα ιστορικά απόβλητα να πληρώνουν οι βιομηχανίες εκ των υστέρων, σε περίοδο κρίσης, χιλιάδες, εκατομμύρια ευρώ, για να τα στέλνουν στη Γερμανία. Αυτή είναι η κατάσταση της χώρας μας σήμερα στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων και δεν πρέπει να κρυβόμαστε.

Από αυτή τη μεριά εμείς πρέπει να σας πούμε και να είστε σίγουροι ότι στο επίπεδο των στερεών αποβλήτων η χώρα 31/12/2016 θα έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της όσον αφορά τους σχεδιασμούς και δεν θα έχει αιρεσιμότητα στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ στον τομέα των στερεών αποβλήτων. Δεν θα υπάρχει κίνδυνος των χρηματοδοτήσεων και ανοίγουν οι υποβολές ήδη προτάσεων και είναι η Αυτοδιοίκηση μπροστά στην ευθύνη να υποβάλλει προτάσεις για βιώσιμα έργα με βάση τους περιφερειακούς σχεδιασμούς.

Όμως και εμείς θα πρέπει να κάνουμε πολλές αλλαγές. Θεσμικό πλαίσιο για τα Πράσινα Σημεία. Το συζητάμε εντατικά και βγαίνει την επόμενη εβδομάδα.

Θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση επικινδύνων. Έχει ήδη υπογραφεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και είναι στα υπόλοιπα Υπουργεία ο εθνικός σχεδιασμός

Μητρώο Αποβλήτων. Ήδη από την 1η Ιανουαρίου θα υπάρχει  Μητρώο Αποβλήτων για όλους τους παραγωγούς και τους επαγγελματίες και θα ελέγχονται με ηλεκτρονική βάση σε όλη την Ελλάδα, όλες οι διαχειρίσεις, όλες οι κυκλοφορίες και όλες οι σχέσεις των αποβλήτων.             

Όπως και Μητρώο Παραγωγών, που υλοποιείται στα πλαίσια του Οργανισμού Ανακύκλωσης, που θα έχει όλους που έχουν τη διευρυμένη… υπόκεινται στη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού.

Νομοθεσία για την πλαστική σακούλα και την αποτροπή της και τη διακοπή χρήσης της.

Νομοθεσία για την ενίσχυση του 2939, έτσι ώστε να έχουμε έναν ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης πιο ισχυρό, που να έχει ειδικό τμήμα για τους Δήμους και τη συνεργασία και την αξιοποίηση των πόρων, που θα εξαντλεί τους πόρους που συλλέγουμε από τον καταναλωτή δια των παραγωγών, και θα εξαντλεί την… η είσπραξη της εισφοροδιαφυγής, που κατά 40% σήμερα χαρακτηρίζει την ελληνική αγορά.

Υπάρχει ένας όρος στη νομοθεσία. Ότι υποχρεούνται οι παραγωγοί να καταβάλλουν τέλη σε συστήματα για την ανακύκλωση των προϊόντων τους. Το 40% διαθέτουν σήμερα στα καταστήματα τα εμπορικά τα προϊόντα τους, χωρίς να πληρώνουν αυτό το τέλος. Και ερωτώ: ποια Πολιτεία μέχρι τώρα έλεγξε ποιος τηρεί το νόμο και προσβάλει τον καταναλωτή και το περιβάλλον; Αυτά δεν μπορούν να συνεχίζονται.

Όπως βέβαια δεν μπορεί να συνεχιστεί η ανακύκλωση για τους Δήμους να σημαίνει να πάρω απορριμματοφόρο και μπλε κάδο. Η ανακύκλωση για τους Δήμους σημαίνει να φτάσω στο 50% της ανακύκλωσης, και οι Δήμοι πρέπει εσωτερικά να αποφασίσουν και πρέπει να το κάνει η Επιτροπή Περιβάλλοντος αυτό, πώς θα ελεγχθεί η απόδοση της ανακύκλωσης στο επίπεδο της ευθύνης του κάθε Δήμου. Δεν μπορεί να έχουμε μια ευθύνη απέναντι στην Ευρώπη, να έχουμε πρόστιμο για αυτό, αλλά κανείς να μην εφαρμόζει τοπική πολιτική για να το κατακτήσει. Η τοπική πολιτική σημαίνει ότι όλοι μαζί θα κάνουμε ότι μπορούμε σε υποδομές και σε εξοπλισμό, αλλά θα ελέγξουμε τον εαυτό μας και θα είμαστε πραγματικά φορείς της ανακύκλωσης, ώστε να φτάσουμε τα ποσοστά. Είναι μια κοινή ευθύνη το θέμα της ανάκτησης υλικών σε τοπικό επίπεδο. Δεν είναι μόνο της Πολιτείας. Και η Πολιτεία πρέπει να υποστηρίξει τους  Δήμους σε αυτή την κατεύθυνση.

  Άρα σας καλώ σε μια συζήτηση, το έχουμε πει με τον κύριο Πατούλη όταν ήμασταν, τον Πρόεδρο, και στο ΕΒΕΑ, να βάλουμε κοινούς στόχους, και οι παραγωγοί, που δεν πληρώνουν όλοι τα τέλη, αλλά και η Αυτοδιοίκηση, και προφανώς και η Πολιτεία, για να πιάσουμε τους στόχους της ανακύκλωσης και της αξιοποίησης στερεών αποβλήτων.

Από τη μεριά μας βέβαια είναι γνωστό τι μπορεί να γίνει στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ και σε όλα τα επίπεδα της Πολιτείας, και βέβαια πρέπει να πω την αλήθεια  ότι οι πόροι είναι λιγότεροι από ότι χρειαζόμαστε και πρέπει να εξετάσουμε…

Σ. ΧΙΟΝΙΔΗΣ: Κύριε Υπουργέ, με όλο το σεβασμό, ένα τρίλεπτο ακόμα πιστεύω…

ΦΑΜΕΛΛΟΣ: Τελειώνω, ναι. Είμαι στην τελευταία παράγραφο. Αν και δεν υπάρχουν παράγραφοι μπροστά μου, αλλά εν πάση περιπτώσει.

 Νομίζω ότι πρέπει να ξεκαθαρίσουμε μια συζήτηση σχετικά με τις χρηματοδοτήσεις. Οι πόροι που έχουμε διαθέσιμοι σήμερα είναι λίγοι. Είναι λιγότεροι από ότι χρειαζόμαστε. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι έχουμε ένα στα τρία. Κάπου τόσο είναι τα δισεκατομμύρια τα οποία έχουμε διαθέσιμα. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι χρειάζεται να αξιοποιήσουμε και άλλους πόρους πέρα από αυτούς που έχουμε διαθέσιμους από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σας καλώ λοιπόν να κάνουμε και μια καινούργια συζήτηση. Να συζητήσουμε ποια άλλα μοντέλα συνεργασίας έχουμε και μόχλευσης ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων, πέρα από το μοντέλο των ΣΔΙΤ, και υπάρχουν τέτοια εργαλεία στη τεχνική επιστήμη και στη νομική επιστήμη και τα ξέρουμε, και η χώρα τα έχει χρησιμοποιήσει στο παρελθόν. Η Αττική Οδός, λέω, ήταν ένα παράδειγμα άλλου μοντέλου. Πάντως έχει μια σημασία, όταν μιλάμε για έργα της Αυτοδιοίκησης, ποιος έχει την ιδιοκτησία της μονάδας και το ρυθμιστικό κανόνα στα τέλη. Αυτό νομίζω ότι είναι αρμοδιότητα που η Αυτοδιοίκηση δεν το εκχώρησε ποτέ και η Πολιτεία δεν είναι διατεθειμένη να το εκχωρήσει η Αυτοδιοίκηση σε κάποιον άλλον και θα την υποστηρίξει να έχει και την ιδιοκτησία στη διαχείριση των αποβλήτων και τον καθορισμό του κόστους, άρα η κοινωνία να επιλέξει με ποιους κανόνες αν θέλετε θα προχωρήσει αυτή τη συνεργασία.

Υπάρχουν δρόμοι και νομίζω οι συζητήσεις που κάνουμε τώρα με τη μείωση του μεγέθους των μονάδων, με την προσαρμογή των μονάδων στην ευρωπαϊκή υποχρέωση, είναι σε αυτή την κατεύθυνση, και να σας πω την αλήθεια και για το Νομό Θεσσαλονίκης 9πλάσιες μονάδες προβλέπαμε στο παρελθόν, το ένα ένατο κάνουμε τώρα. Αυτό το κέρδος η κοινωνία θα το κερδίσει, παρ’ ότι δεν το αισθάνεται, γιατί δεν το πλήρωσε για να το πάρει πίσω, όμως θα το πλήρωνε το κόστος αυτό και τώρα δεν θα το πληρώσει. Αυτή είναι μια οικονομική επίπτωση της αλλαγής πολιτικής που έγινε στα στερεά απόβλητα.

Ταυτόχρονα πρέπει να συζητήσουμε και είναι πάρα πολύ σημαντικό, με την Επιτροπή Περιβάλλοντος και την ΚΕΔΕ, το ζήτημα των αρμοδιοτήτων. Ο εθνικός σχεδιασμός δίνει τη δυνατότητα και το συζητάγαμε πολύ συχνά  στην Αυτοδιοίκηση αυτό, να επεκτείνουμε τις αρμοδιότητες των ΟΤΑ και να επανακαθορίσουμε τη σχέση μεταξύ ΟΤΑ και ΦΟΔΣΑ. Παράδειγμα, υπάρχουν πλέον Δήμοι που τα μεγέθη τους τα πληθυσμιακά τους υποχρεώνουν να έχουν Δημοτικό Σταθμό Μεταφόρτωσης. Η τυπική αρμοδιότητα όμως ήταν στο ΦΟΔΣΑ. Υπάρχει ένα ερώτημα, θα το ξανά  δούμε; Θα το ξανά συζητήσουμε;

Εμείς ανοίξαμε τη συζήτηση στον ΕΣΔΑ, δεν έχει θεσμική…  δεν είναι θεσμικού επίπεδο νόμου, αλλά πρέπει να το περάσουμε και σε μια τέτοια συζήτηση. Είναι ανοιχτό εφόσον θα συζητήσουμε αμέσως μετά το νομοσχέδιο για τους Φορείς Διαχείρισης. Ποια είναι τα επίπεδα που μπορεί ο Δήμος να παρεμβαίνει; Η επεξεργασία του οργανικού, που είναι υποχρέωση με χωριστή γραμμή συλλογής, είναι αρμοδιότητα της Πρωτοβάθμιας που πρέπει να την έχει, τυπικά όμως την έχει ο ΦΟΔΣΑ. Να βρούμε τον κοινό τόπο, γιατί ο ΦΟΔΣΑ Δήμοι είναι, δεν είναι κάτι ξένο από την Αυτοδιοίκηση. Να βρούμε λοιπόν τις συνδέσεις, που πρέπει να είναι πολύ αποτελεσματικές, όχι απλά ευέλικτες, ώστε να μπορούν να εκτελούνται τα επίπεδα διαχείρισης που μας ενδιαφέρουν στο τοπικό επίπεδο, για να ανακτούμε υλικά, να κερδίζουμε ποσότητες, να μειώνουμε το μεταφορικό κόστος, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, το κόστος διαχείρισης και τελικά το κόστος ταφής, προς όφελος της κοινωνίας μας. Γιατί τα τέλη τα πληρώνουν οι πολίτες, οι συμπολίτες μας. Και επιτρέψτε μου να μιλάω με ένα τρόπο που να έχει και αυτοδιοικητική  χροιά, γιατί τόσα χρόνια λειτουργούσα μέσα στις τοπικές κοινωνίες και έτσι νομίζω ότι πρέπει να σκεφτόμαστε.

Και βέβαια προκύπτει μετά και το ερώτημα των ΦΟΔΣΑ. Τι ΦΟΔΣΑ χρειαζόμαστε; Ποιοι είναι οι Φορείς Στερεών Αποβλήτων που χρειαζόμαστε;

Επιτρέψτε μου να συμβάλλω σε αυτή τη συζήτηση, η οποία θα εξελιχθεί. Η Πολιτεία, συνδιαλλαγόμενη και κρινόμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κύριος Κρεμλής είναι εδώ και το ξέρει, έχει δεσμευτεί για στόχους αισιόδοξους, δεν θα έλεγα υπεραισιόδοξους, αναγκαίους. Για να πετύχουμε αυτούς τους στόχους, νομίζω ότι αξίζει να βάλουμε κάποιους βασικούς κανόνες για τους φορείς. Θέλουμε Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, και αυτό είναι μια πρόταση για να τη συζητήσουμε με την Αυτοδιοίκηση, δεν μπορώ να το επιβάλλω, γιατί είναι ο χώρος που η Αυτοδιοίκηση θα καθορίσει και πρέπει να το συζητήσουμε, Φορείς οι οποίοι να έχουν το μέγεθος, την ικανότητα και τη δυνατότητα την πολιτική να δεσμεύονται για τους εθνικούς στόχους και να τους εκπροσωπούν σε τοπικό επίπεδο.

 Πρέπει να έχουν ισχυρή διοίκηση και επάρκεια τεχνική και διοικητική, διότι αυτό είναι ένα ζήτημα που συζητήσαμε πάρα πολύ και την περίοδο του Καλλικράτη, για να μπορούν τα έργα αυτά να εκτελούνται, να διοικούνται και να υλοποιούνται αποτελεσματικά.

Θα πρέπει να έχουν την τεχνογνωσία για να υποστηρίζουν τους Δήμους, να σωρεύουν στο επίπεδο λοιπόν της γεωγραφικής εμβέλειας γνώση για να τροφοδοτούν τον κάθε Δήμο, την κάθε Κοινότητα, με το πώς διαχειριζόμαστε το οργανικό ή το  πώς κάνουμε πρόληψη ή πώς μαζεύουμε το γυαλί. Γιατί μπορεί να υπάρχουν τέτοια θέματα που τεχνογνωστικά να συγκεντρώνονται σε ένα υψηλότερο επίπεδο.

Να ικανοποιούν προφανώς το κατώφλι βιωσιμότητας των μονάδων και να ολοκληρώνουν τη διαχείριση στο πλαίσιο το διοικητικό τους.

Και βέβαια να μπορούν να διαχειρίζονται με επάρκεια και το θέμα της συλλογικής ευθύνης, μη επηρεαζόμενοι από το σύνδρομο του not in my back yard, του όχι στην αυλή μου.

Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με  μια ισχυρή δημοκρατική νομιμοποίηση των ΦΟΔΣΑ, έτσι ώστε να εκφράζουν την ανάγκη της κοινωνίας, να την εκπροσωπούν και να συνομιλούν μαζί της. Δεν μπορεί να παίρνουν αποφάσεις σε κλειστά γραφεία. Το γνωρίζετε, είστε αυτοδιοικητικοί, ξέρετε ότι πραγματική αλλαγή γίνεται όταν αλλάζει η κοινωνία.

Και με αυτό θέλω να κλείσω. Ο λόγος για τον οποίο η χώρα μας πήρε έναν  άλλο δρόμο, ο λόγος για τον οποίο η χώρα μας θέλει στα στερεά απόβλητα επιτέλους να κάνουμε κάτι στην ανακύκλωση, ο λόγος για τον οποίο έχουμε πει ότι το κράτους δικαίου και η νομιμότητα πρέπει να επιστρέψουν σε όλες τις διαδικασίες και η ευθύνη να αναδειχθεί όλων μας, είναι γιατί δεν πήγαινε άλλο και το ήθελε η κοινωνία. Ήταν μια κοινωνική αλλαγή στο ότι πρέπει να αλλάξουμε κάτι, δεν μπορεί να είμαστε το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης. Πρέπει να είμαστε ένας χώρος που θα πρωτοπορεί και στο περιβάλλον, γιατί το περιβάλλον  είναι αξία για τη χώρα μας, έχουμε τη δυνατότητα σήμερα λόγω της κρίσης να είμαστε πρωτοπόροι σε κάποια ζητήματα του περιβάλλοντος, είμαστε πρωτοπόροι στη συζήτηση που γίνεται στη Μεσόγειο για το θέμα της πολιτικής αλλαγής, που είναι όμως και αλλαγή περιβάλλοντος, κοινωνίας και κλίματος. Μπορούμε με την ευκαιρία της συζήτησης για την κλιματική αλλαγή, να εισάγουμε μια νέα ταυτότητα, που θα είναι κοινή, δεν είναι διαφορετική του Υπουργείου ή της Αυτοδιοίκησης, είναι κοινή των πολιτών, που λέει ότι λειτουργούμε υπεύθυνα απέναντι στο περιβάλλον, γιατί το περιβάλλον είναι ταυτόχρονα ζωή και εργασία και αυτό είναι που μας  συνδέει. Δεν είμαστε απέναντι, είμαστε στο ίδιο μετερίζι, στο ίδιο πεζοδρόμιο, εκπροσωπούμε τους πολίτες και μόνο προς όφελος αυτών θα ασκούνται πολιτικές.

Σας ευχαριστώ πολύ. Νομίζω ότι η συνεργασία είναι δεδομένη και ο κοινός τόπος και κοινός δρόμος είναι δεδομένος. Σας ευχαριστώ.