Πενταετής θητεία στην Αυτοδιοίκηση και όριο δύο θητειών

 Του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

Η Κυβέρνηση με το νομοσχέδιο για το Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ 1 πέραν από την καθιέρωση της απλής αναλογικής χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες πολιτικοδιοικητικής σταθερότητας, επαναφέρει και την τετραετή θητεία των οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Οι λόγοι για την κατάργηση της πενταετούς θητείας δεν είναι σαφείς ούτε αρκεί ο ισχυρισμός ότι αυτή είναι και η θητεία της Κυβέρνησης και της Βουλής. Στην Αυτοδιοίκηση η πενταετής θητεία ισχύει στα περισσότερα από τα κράτη που έχουν σοβαρή με ρόλο και αρμοδιότητες αυτοδιοίκηση.

Η πενταετής θητεία επιτρέπει σε μία Δημοτική ή Περιφερειακή Αρχή να σχεδιάσει και να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα διακυβέρνησης χωρίς να αφήνει στην μέση τα σχέδιά της. Εξάλλου αυτός περίπου είναι ο χρόνος ωρίμανσης, εκτέλεσης και ολοκλήρωσης ενός στοιχειώδους πολιτικού προγράμματος.

Η πενταετής θητεία γιαυτόν ακριβώς τον λόγο συναρτάται με την ισχυρή και ουσιαστική αυτοδιοίκηση. Αντίθετα η τετραετής θητεία είναι πιεστική και βιάζει τον πολιτικό χρόνο σε βάρος της αποτελεσματικότητας και της αντίληψης για την διοίκηση προγραμματικών στόχων. Ενισχύει την εξάρτηση των Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών από κέντρα επιρροής και συμφερόντων και ευνοεί την πελατειακή  εκδοχή της τοπικής διακυβέρνησης.

Δεν αρκεί όμως η πενταετής θητεία. Εξίσου καθοριστικός είναι η περιορισμός των θητειών. Δύο θητείες για τον Δήμαρχο, τον Περιφερειάρχη και τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής (Αντιδήμαρχοι και Αντιπεριφερειάρχες) και τρεις για τους Δημοτικούς ή Περιφερειακούς Συμβούλους (συνολικά πάντως έως τρεις σε κάθε βαθμίδα Αυτοδιοίκησης) είναι αρκετή για την ολοκλήρωση ενός μεσοπρόθεσμου πολιτικού προγράμματος εφόσον ασφαλώς ενδιάμεσα εγκριθεί και από το εκλογικό σώμα. Το όριο θητειών δίνει την δυνατότητα ανανέωσης του πολιτικού προσωπικού και ενθαρρύνει την πολιτική συμμετοχή χωρίς να αποξενώνει την τοπική διακυβέρνηση από την κοινωνία των πολιτών και να την μεταβάλλει σε επαγγελματική πολιτική σταδιοδρομία η οποία με τη σειρά της ενθαρρύνει κλειστά συστήματα τοπικής εξουσίας επιρρεπή στη διαπλοκή και τη διαφθορά. Εξάλλου στην πράξη η ενασχόληση με τα κοινά πρέπει να προστατεύεται ως διαδικασία πολιτικής συμμετοχής και συνεισφοράς στο κοινό καλό και να αποτρέπεται ως ρύθμιση ιδιωτικών συμφερόντων από επαγγελματίες πολιτικούς διαμεσολαβητές.

Το όριο θητειών, συμβάλλει γενικότερα στην ανανέωση του πολιτικού προσωπικού στο σύνολο των κυβερνητικών και αντιπροσωπευτικών θεσμών σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Σε συνδυασμό  και με άλλες τομές δημοκρατίας όπως η προσαρμογή του εκλογικού συστήματος σε ολιγοεδρικές εκλογικές περιφέρειες, συμβάλλει στην πάταξη της διαπλοκής και της μιντιοκρατίας και αναζωογονεί τη δημοκρατική διακυβέρνηση.