Γιατί αυτοδιοικούνται οι Δήμοι;



Χλέπας Νικόλαος-Κομνηνος 

Όταν γνωριζόμαστε με κάποιο άλλο πρόσωπο, γρήγορα φτάνουμε στην ερώτηση «που μένεις;». Η απόσταση,  τα χαρακτηριστικά, η φήμη του τόπου κατοικίας του μας βοηθά να πλησιάσουμε, να υποθέσουμε τις συνθήκες ζωής και να καταλάβουμε τον άνθρωπο που μόλις συναντήσαμε. Κινούμαστε διαρκώς, ταξιδεύουμε πολύ, μαθαίνουμε και επικοινωνούμε μέσα από έναν παγκόσμιο ιστό, όμως η καθοριστική σημασία του τόπου κατοικίας μας και των συνθηκών του για τη ζωή μας παραμένει και ίσως αυτό να το αντιλαμβανόμαστε ακόμη περισσότερο σήμερα, όπου έχουμε τόσες δυνατότητες σύγκρισης ανάμεσα σε πολλούς και διαφορετικούς τόπους.

Σημασία και λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης
Η σημασία που έχει η ιδιαιτερότητα του κάθε τόπου δεν μπορεί να εκφραστεί ικανοποιητικά στο πλαίσιο του σύγχρονου κράτους, ακόμη κι αν αυτό είναι μια φιλελεύθερη και ευνομούμενη δημοκρατική πολιτεία. Η αρχή της πλειοψηφίας,  η ομογενοποιητική προσέγγιση της κρατικής γραφειοκρατίας, η οργάνωση των πολιτικών κομμάτων και των ισχυρότερων φορέων της κοινωνίας των πολιτών σε εθνικό επίπεδο, τείνουν να παρακάμπτουν τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Έτσι, η ανάδειξη αιρετών αρχών στους δήμους  προσφέρει στους πολίτες τη δυνατότητα να έχουν υπόλογες στους ίδιους τοπικές ηγεσίες που διαχειρίζονται τα ιδιαίτερα προβλήματά τους και μπορούν να ανταποκρίνονται άμεσα στις ανάγκες και τα αιτήματα των τοπικών κοινωνιών, καθώς και να τις εκπροσωπούν σε άλλους φορείς και κέντρα εξουσίας.
Η τοπική αυτοδιοίκηση,  λειτουργεί επίσης ως «σχολείο δημοκρατίας» τόσο για τους πολίτες όσο και για τα πολιτικά στελέχη που εκπαιδεύονται στη διαχείριση των κοινών σε μια μικρότερη και διαυγέστερη τοπική κλίμακα. Επιπλέον, οι δήμοι αποτελούν μια πολύτιμη δεξαμενή στελεχών για τα πολιτικά κόμματα, τα οποία μπορούν να αξιοποιήσουν πολιτικούς που έχουν δοκιμαστεί στον απαιτητικό στίβο της τοπικής διακυβέρνησης.


Η αυτοδιοίκηση των δήμων
Ίσως όμως το μεγαλύτερο κέρδος από την αυτοδιοίκηση των δήμων να είναι η αποσυγκέντρωση της εξουσίας. Ήδη το 19o αιώνα, ο μεγάλος θεωρητικός της δημοκρατίας Alexis de Toqueville είχε επισημάνει την ανάγκη εξισορρόπησης της κεντρικής εξουσίας μέσα από την ενίσχυση της δημοτικής λειτουργίας. Την ώρα όπου τα σημερινά κράτη διαχειρίζονται ένα πολύ μεγάλο μέρος του εθνικού πλούτου και παρεμβαίνουν σχεδόν παντού, την ώρα όπου η εκάστοτε πλειοψηφία της Εθνικής Αντιπροσωπείας, δηλαδή της νομοθετικής λειτουργίας, ταυτίζεται πολιτικά με την εκάστοτε κυβέρνηση, δηλ. την εκτελεστική λειτουργία, η τοπική αυτοδιοίκηση προβάλλει ως ένα ιδιαίτερα πολύτιμο θεσμικό αντίβαρο που διασφαλίζει και εκφράζει τον σύνθετο χαρακτήρα μιας σύγχρονης δημοκρατικής πολιτείας.

Νικόλαος Κομνηνός Χλέπας
Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης) Τακτικό μέλος της Ομάδας Ανεξάρτητων Εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης (Τοπικές και Περιφερειακές Αρχές, Στρασβούργο)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου