Πέρα από τις εκλογές: Η χρήση μεθόδων διαβούλευσης σε ευρωπαϊκούς Δήμους και Περιφέρειες

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΟΓΚΡΕΣΟΥ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Εισηγητής:
Karl-Heinz LAMBERTZ,
 Βέλγιο (R, SOC/G/PD)

Ψήφισμα 480/42η ΣΥΝΕΔΡΙΑ/Εκθεση/CG(2022)42-12τελικός/23 Μαρτίου 2022

ΨΗΦΙΣΜΑ

1. Το Συνέδριο των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης (εφεξής «το Συνέδριο») αναφέρεται:

1. Άρθρο 3.2 του Ευρωπαϊκού Χάρτη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (εφεξής «ο Χάρτης»).

2. Στο πρόσθετο πρωτόκολλο στον Ευρωπαϊκό Χάρτη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σχετικά με το δικαίωμα συμμετοχής στις υποθέσεις τοπικής αρχής, ιδίως το άρθρο 2.2.ii.a·

3. Στις Προτεραιότητες του Συνεδρίου 2021-2026, ιδίως Προτεραιότητα β: Δημοκρατικές κοινωνίες: ποιότητα αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και συμμετοχή των πολιτών·

4. Στο Ψήφισμα 326 (2011) του Κογκρέσου σχετικά με τη συμμετοχή των πολιτών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο στην Ευρώπη·

5. Στο Ψήφισμα 452 (2019) του Κογκρέσου σχετικά με τον αναθεωρημένο κώδικα ορθής πρακτικής για τη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων·

6. Στην Ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, ιδίως τον Στόχος 16: Προώθηση ειρηνικών και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνιών για βιώσιμη ανάπτυξη, παροχή πρόσβασης στη δικαιοσύνη για όλους και οικοδόμηση αποτελεσματικών, υπεύθυνων και χωρίς αποκλεισμούς θεσμών σε όλα τα επίπεδα.

2. Το Συνέδριο επισημαίνει ότι:

1. Υπήρξε ένα κίνημα τα τελευταία χρόνια για να καινοτομήσουμε τη δημοκρατία και να την κάνουμε πιο ανθεκτική, ειδικά ενόψει της αυξανόμενης απογοήτευσης από την πολιτική, της εκλογικής κόπωσης και της φθίνουσας εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα. Η χρήση διαβουλευτικών διαδικασιών είναι μέρος αυτής της κίνησης.

2. Για τη χρηστή διακυβέρνηση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και για να έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη οι πολίτες στη δημοκρατική διαδικασία, είναι σημαντικό οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε άμεσες και ποιοτικές μεθόδους διαβούλευσης που συνδέονται με τη διαδικασία χάραξης πολιτικής.

3. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι ο βασικός μηχανισμός με τον οποίο οι πολίτες μπορούν να επηρεάσουν τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων μέσω της καθολικής ψηφοφορίας. Η ώθηση για διαβουλευτικές μεθόδους δεν αποσκοπεί στην αντικατάσταση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με οποιονδήποτε τρόπο, αλλά προορίζεται να είναι συμπληρωματική, χρησιμεύοντας ως εργαλείο που θα επιτρέψει στους τοπικούς και περιφερειακούς αντιπροσώπους να ασκήσουν αποτελεσματικά τον ρόλο στον οποίο έχουν εκλεγεί.

4. Οι μέθοδοι διαβούλευσης χρησιμοποιούνται ως πολύτιμα συμπληρώματα στην προπαρασκευαστική φάση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, εμπλέκοντας άμεσα τους πολίτες στον καθορισμό της ατζέντας σχετικά με ακανθώδη ζητήματα που είναι σημαντικά για την καθημερινή ζωή των πολιτών. Υπήρξαν αρκετά επιτυχημένα παραδείγματα όπου οι συνελεύσεις πολιτών χρησιμοποιήθηκαν, σε προσωρινή ή μόνιμη βάση, για την αντιμετώπιση θεμελιωδών και διχαστικών ζητημάτων που κυμαίνονται από τη συνταγματική και εκλογική μεταρρύθμιση έως ζητήματα κοινωνικής πολιτικής. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο στην ενίσχυση ή τη θεσμοθέτηση των διαβουλευτικών διαδικασιών.

3. Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, το Κογκρέσο καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης:

1. Να εξετάσουν  το ενδεχόμενο εφαρμογής μεθόδων διαβούλευσης σε τοπικό ή/και περιφερειακό επίπεδο·

2. Να προσδιορίζουν συγκεκριμένα ζητήματα στους δήμους ή τις περιφέρειές τους, όπου οι μηχανισμοί διαβούλευσης θα μπορούσαν να βοηθήσουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων·

3. Να σχεδιάσουν προσεκτικά την όλη διαδικασία, με τη συμμετοχή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, και να διαθέσουν τον απαραίτητο χρόνο για τις συζητήσεις των πολιτών·

4. Ειδικότερα να διασφαλίζουν  ίσα και δίκαια κριτήρια για την επιλογή των συμμετεχόντων·

5. Να αναλύσουν  τη δυνατότητα ενίσχυσης της διαδικασίας διαβούλευσης καθιστώντας τη μόνιμη ή θεσμοθετημένη·

6. Για τον σκοπό αυτό, να υποστηρίξουν τις τοπικές και περιφερειακές ικανότητες για να αντεπεξέλθουν στο οικονομικό κόστος που μπορεί να συνδέεται με τις διαδικασίες διαβουλευτικής δημοκρατίας·

7. Να διασφαλίζουν την αποτελεσματική παρακολούθηση τέτοιων μορφών συμμετοχής, για παράδειγμα, αναλαμβάνοντας τη συστηματική ψηφοφορία επί των προτάσεων που υποβάλλουν οι πολίτες κατά τη διαδικασία διαβούλευσης·

8. Να δώσουν προσοχή στις αρχές καλής πρακτικής της διαβουλευτικής δημοκρατίας, όπως περιγράφονται στην παρούσα έκθεση·

9. Να προωθήσουν την ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών διαβουλευτικής δημοκρατίας·

10. Να δημιουργήσουν μηχανισμούς για τη διευκόλυνση και αξιολόγηση της συμμετοχής των πολιτών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

11. Να αναφέρουν τακτικά στο Κογκρέσο σχετικά με τη συμμετοχή των πολιτών και τις πρωτοβουλίες διαβουλευτικής δημοκρατίας στους δήμους και τις περιφέρειές τους.