Κλεισθένης 1 και κυβερνησιμότητα: Αλήθεια και Μύθοι

Σχόλιο του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

Όλες οι Περιφέρειες και το 87,3% των Δήμων έχουν πλειοψηφία Περιφερειάρχη ή Δημάρχου στην Οικονομική Επιτροπή σύμφωνα με τον ν. 4555/2018 (άρθρα 76 &103)

Η εφαρμογή της απλής αναλογικής του ν.4555/2018 για την εκλογή των περιφερειακών και δημοτικών συμβουλίων με άμεση εκλογή του Περιφερειάρχη και του Δημάρχου αποτελεί μία ατελή μεταρρύθμιση διότι δεν συνοδεύτηκε από συστηματική προσαρμογή του συστήματος διακυβέρνησης των Δήμων και των Περιφερειών στην πιθανή και εκτεταμένη – και πλέον μετά τις εκλογές, δεδομένη- δυσαρμονία του Συμβουλίου με τον Δήμαρχο ή τον Περιφερειάρχη.
Η προηγούμενη Κυβέρνηση αντιμετώπισε την καθιέρωση της απλής αναλογικής περισσότερο ως ιδεολογική εμμονή και αδιαφόρησε για την ενσωμάτωσή της σε ένα νέο και αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης.
Σήμερα, οι όροι έχουν αντιστραφεί. Η Κυβερνητική Αλλαγή φέρνει στο προσκήνιο την ουσιαστική έλλειψη συνολικής πρότασης για την βελτίωση του συστήματος διακυβέρνησης με όρους που και την πολιτική αυτονομία της Αυτοδιοίκησης εμπεδώνουν και κυρίως αναδιατάσσουν τη δομή του συστήματος βελτιώνοντας έτσι και την αποτελεσματικότητά του.
Κατά την περιρρέουσα και κρατούσα αντίληψη που διακατέχει κατά κανόνα τις «πλειοψηφίες» το πρόβλημα στο σύστημα διακυβέρνησης είναι η απλή αναλογική και η έλλειψη άνετης και σταθερής πλειοψηφίας στον Δήμαρχο ή τον περιφερειάρχη. Και επειδή η άμεση κατάργηση της απλής αναλογικής και η επανάληψη των Αυτοδιοικητικών Εκλογών θα αποτελούσε θεσμική εκτροπή και επικίνδυνο πολιτικό ρίσκο προτιμάται ίσως  η αλλοίωση των δημοκρατικών βάσεων του συστήματος διακυβέρνησης με την πολύπλευρη περιθωριοποίηση του Συμβουλίου.
Πρέπει να καταστεί πάντως σαφές κάτι που επίμονα αποσιωπάται: ότι ο νομοθέτης του ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ 1 και της απλής αναλογικής περιόρισε την εφαρμογή της αποκλειστικά και μόνο στην εκλογή του Συμβουλίου. Αντιθέτως εξασφάλισε στον άμεσα εκλεγμένο Δήμαρχο ή Περιφερειάρχη την πλειοψηφία στην οικονομική επιτροπή και τις λοιπές επιτροπές για το μεγαλύτερο μέρος των ΟΤΑ. Μόνο εκεί που τα ποσοστά των Ηγετών των ΟΤΑ είναι χαμηλά η πλειοψηφία δεν επιτυγχάνεται και η συνεργασία είναι αναπόφευκτη.

Δεδομένη από τον "ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ 1" η πλειοψηφία στην Οικονομική Επιτροπή

ΣΧΟΛΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΤΣΟΥΛΗ

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την «κυβερνησιμότητα» στους Δήμους και τις Περιφέρειες. Άλλωστε η νέα κυβερνητική πλειοψηφία, άνετη, βιαστική και ενδεχομένως ισοπεδωτική σπεύδει να νομοθετήσει το «επιτελικό κράτος» και την «ενίσχυση της κυβερνησιμότητας» την οποία μάλιστα ταυτίζει με την πολυπόθητη γιαυτήν κατάργηση της απλής αναλογικής. Η επικοινωνιακή ηγεμονία ίσως της επιτρέπει να επικεντρώνεται σε συνθήματα ενίοτε και ψευδεπίγραφα όπως το «επιτελικό κράτος» ή να προετοιμάζει το έδαφος για προφανή παραβίαση της συνταγματικής αρχής της δημοκρατικής διακυβέρνησης των τοπικών υποθέσεων και ταυτόχρονα της χειραγώγησης της Αυτοδιοίκησης.
Μέσα στην πόλωση της προεκλογικής περιόδου και στην μέθη της μετεκλογικής επικράτησης τόσο η Κυβέρνηση όσο και οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης δεν έχουν την ψυχραιμία να αποτιμήσουν την εφαρμογή κρίσιμων πτυχών του Κλεισθένη, αντιφατικών ασφαλώς, πλην όμως τόσο χρήσιμων ώστε εν πολλοίς να περιττεύει η ανησυχία περί μη κυβερνησιμότητας.

ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΛΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

ΠΥΞΙΔΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΩΝ 


ΔΙΑΒΑΣΤΕ 
ΤΟΝ ΟΔΗΓΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
ΠΑΤΩΝΤΑΣ
ΕΔΩ


Το ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ αναρτά και προβάλλει ένα κείμενο του Συνηγόρου του Πολίτη που από το 2012 έως σήμερα δεν έχει γίνει κτήμα των πολιτών αλλά δεν έχει εμπεδωθεί και στη Δημόσια Διοίκηση, ιδίως όμως στις υπηρεσίες και στους εργαζόμενους των Δήμων κατά κύριο λόγο.
 Ο ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΛΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ  είναι μία πυξίδα που βελτιώνει τις σχέσεις των πολιτών με την Δημόσια Διοίκηση και συνεχώς πρέπει να εμβαθύνεται, να ενημερώνεται και να προσαρμόζεται στην πρόοδο των σχέσεων πολίτη και δημόσιας εξουσίας.
Ιδιαίτερα στην τοπική αυτοδιοίκηση και πρωτίστως στην πρωτοβάθμια όπου ο αυτοσχεδιασμός, η ευνοιοκρατία και η ασθενής επαγγελματική συνείδηση πολλές φορές  οδηγούν τους δημότες στην απόγνωση και εν συνεχεία στην απαξίωση του Δήμου τους, ο ΟΔΗΓΟΣ αυτός μπορεί να γίνει το σημείο εκκίνησης για την εμβάνθυση των σχέσεων και την αντίληψη ότι αιρετοί και εργαζόμενοι δεν είναι εξουσιαστές των πολιτών αλλά εντολοδόχοι και υπηρέτες τους και όταν προσδοκούν τον σεβασμό και την συνεργασία των πολιτών πρέπει αυτοί πρώτοι να τηρούν τους κανόνες δημοκρατικής, υπηρεσιακής δεοντολογίας.Αλλιώς οι πολίτες έχουν το δικαίωμα ή ακόμη και την υποχρέωση της αντίστασης και της καταγγελίας, πράξεις που μπορούν να αποβούν εντέλει παιδαγωγικές για τους έχοντες και ασκούντες αμέσως ή εμμέσως την εξουσία.

Οκτώ επίκαιρες θέσεις για δημοκρατικές τομές «κυβερνησιμότητας» στην Αυτοδιοίκηση



Του Δημήτρη Κατσούλη

Η μεταρρύθμιση του συστήματος διακυβέρνησης  των ΟΤΑ πρέπει να υπακούσει σε συγκεκριμένες αρχές και κανόνες. Υποχρεωτικά πρέπει να εδραιωθεί στην συνταγματική επιταγή της εφαρμογής της δημοκρατικής αρχής στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ενώ δεν μπορεί να είναι αντίθετη με το άρθρο 3 του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας (Ε.Χ.Τ.Α.)  δεδομένου μάλιστα ότι ο Ε.Χ.Τ.Α. έχει αυξημένη τυπική ισχύ έναντι του εσωτερικού δικαίου της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Τούτων λαμβανομένων υπόψη, επισημαίνουμε ότι φορείς άμεσης πολιτικής εντολής και άμεσης λαϊκής νομιμοποίησης είναι το Συμβούλιο και ο Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης. Έμμεση δημοκρατική νομιμοποίηση έχουν τα όργανα που εκλέγονται από το Συμβούλιο (Οικονομική Επιτροπή, λοιπές αποφασιστικές Επιτροπές) και η Εκτελεστική Επιτροπή που ορίζεται από τον Δήμαρχο. Η λαϊκή νομιμοποίηση της Εκτελεστικής Επιτροπής ενδείκνυται να ενισχυθεί και διαμέσου της ανακοίνωσης και διαπίστωσης της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας του Συμβουλίου.