Σχόλιο του Δημήτρη Ι. Κατσούλη
Όλες
οι Περιφέρειες και το 87,3% των Δήμων έχουν πλειοψηφία Περιφερειάρχη ή Δημάρχου
στην Οικονομική Επιτροπή σύμφωνα με τον ν. 4555/2018 (άρθρα 76 &103)
Η εφαρμογή της απλής αναλογικής του ν.4555/2018
για την εκλογή των περιφερειακών και δημοτικών συμβουλίων με άμεση εκλογή του
Περιφερειάρχη και του Δημάρχου αποτελεί μία ατελή μεταρρύθμιση διότι δεν
συνοδεύτηκε από συστηματική προσαρμογή του συστήματος διακυβέρνησης των Δήμων
και των Περιφερειών στην πιθανή και εκτεταμένη – και πλέον μετά τις εκλογές,
δεδομένη- δυσαρμονία του Συμβουλίου με τον Δήμαρχο ή τον Περιφερειάρχη.
Η προηγούμενη Κυβέρνηση αντιμετώπισε την καθιέρωση
της απλής αναλογικής περισσότερο ως ιδεολογική εμμονή και αδιαφόρησε για την
ενσωμάτωσή της σε ένα νέο και αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης.
Σήμερα, οι όροι έχουν αντιστραφεί. Η Κυβερνητική
Αλλαγή φέρνει στο προσκήνιο την ουσιαστική έλλειψη συνολικής πρότασης για την
βελτίωση του συστήματος διακυβέρνησης με όρους που και την πολιτική αυτονομία
της Αυτοδιοίκησης εμπεδώνουν και κυρίως αναδιατάσσουν τη δομή του συστήματος
βελτιώνοντας έτσι και την αποτελεσματικότητά του.
Κατά την περιρρέουσα και κρατούσα αντίληψη που
διακατέχει κατά κανόνα τις «πλειοψηφίες» το πρόβλημα στο σύστημα διακυβέρνησης
είναι η απλή αναλογική και η έλλειψη άνετης και σταθερής πλειοψηφίας στον
Δήμαρχο ή τον περιφερειάρχη. Και επειδή η άμεση κατάργηση της απλής αναλογικής
και η επανάληψη των Αυτοδιοικητικών Εκλογών θα αποτελούσε θεσμική εκτροπή και
επικίνδυνο πολιτικό ρίσκο προτιμάται ίσως η αλλοίωση των δημοκρατικών βάσεων του
συστήματος διακυβέρνησης με την πολύπλευρη περιθωριοποίηση του Συμβουλίου.
Πρέπει να καταστεί πάντως σαφές κάτι που επίμονα
αποσιωπάται: ότι ο νομοθέτης του ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ 1 και της απλής αναλογικής
περιόρισε την εφαρμογή της αποκλειστικά και μόνο στην εκλογή του Συμβουλίου.
Αντιθέτως εξασφάλισε στον άμεσα εκλεγμένο Δήμαρχο ή Περιφερειάρχη την
πλειοψηφία στην οικονομική επιτροπή και τις λοιπές επιτροπές για το μεγαλύτερο
μέρος των ΟΤΑ. Μόνο εκεί που τα ποσοστά των Ηγετών των ΟΤΑ είναι χαμηλά η
πλειοψηφία δεν επιτυγχάνεται και η συνεργασία είναι αναπόφευκτη.