ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ: 2023

Τοπική Αυτοδιοίκηση Περιορισμένης Ευθύνης;

Κώστας Πάσχος

Αναδημοσίευση από: https://www.tovima.gr/ 14.12.2023

Λίγες ήμερες απέμειναν μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων των νέων Δημοτικών και Περιφερειακών αρχών και ακόμα λιγότερες μέχρι την ορκωμοσία των νέων σχημάτων διοίκησής τους. Γεγονός που μου δίνει μια εξαιρετική αφορμή να μοιραστώ κάποιες σκέψεις προκειμένου να βάζουμε τα πράγματα σε τάξη, από την αρχή.

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι βέβαιο ότι οι εκλεγμένοι άρχοντες ορίζουν τις διοικήσεις του, καταστρώνουν τα πλάνα του και επιλέγουν τους ανθρώπους με τους οποίους θα τα υλοποιήσουν. Προκειμένου από τις αρχές του νέου έτους να είναι σε θέση να υλοποιήσουν τα υπεσχημένα προγράμματά τους. Και επειδή κάθε αρχή αναπτερώνει την αισιοδοξία, ευελπιστούν όλες και όλοι να μην ξαναπαρουσιαστούν τα όποια προβλήματα, δυσλειτουργίες και προσκόμματα αντιμετώπισαν οι προηγούμενες διοικήσεις προκειμένου στο τέλος της πενταετία να παραδώσουν μία Περιφέρεια ή έναν Δήμο σε καλύτερη κατάσταση από αυτή που παρέλαβαν.

Ειδική συνεδρίαση λογοδοσίας (άρθρα 7 και 17 του Ν.5056/2023)

Του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

(Στο τέλος του κειμένου παρατίθενται αυτούσιες οι διαταξεις των άρθρο 7 και 17 του Ν.5056/2023)

Ο νομοθέτης του Ν. 5056/2023 (ΦΕΚ Α’ 163/06.10.2023) λίγα εικοσιτετράωρα πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές έσπευσε να τροποποιήσει το σύστημα διακυβέρνησης των Δήμων και των Περιφερειών παραμένοντας πιστός στην προχειρότητα των νομοθετικών παρεμβάσεων της τελευταίας τετραετίας που απορρύθμισε ακόμη και το προϊσχύσαν του Ν.4555/2018 σύστημα.

Μεταξύ των διατάξεων, ίσως από τις πλέον «καινοτόμες», είναι οι διατάξεις των άρθρων 7 και 17 με τις οποίες καταστρώνεται ο θεσμός της ειδικής συνεδρίασης λογοδοσίας τους Δήμους και τις Περιφέρειες αντίστοιχα.

Συγκεκριμένα, κάθε δύο μήνες συγκαλούνται υποχρεωτικά το Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια σε ειδική συνεδρίαση κατά την οποία η Δημοτική και Περιφερειακή Αρχή αντίστοιχα απαντά και λογοδοτεί σε ερωτήματα-ζητήματα που θέτουν οι δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι καταρχήν της αντιπολίτευσης αλλά και της συμπολίτευσης.

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

I. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

H ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ:

1. χαιρετίζει τις ευκαιρίες που προσφέρουν διάφορες πρωτοβουλίες τις ΕΕ στους δήμους και στις περιφέρειες για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης και τη διευκόλυνση της υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, οι οποίες συμβάλλουν στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ Βρυξελλών και τοπικών κοινοτήτων. Σκοπός της παρούσας γνωμοδότησης είναι να παρέχει συστάσεις για την ενίσχυση του αντικτύπου αυτών των πρωτοβουλιών στην πράξη

2. παρακολουθεί την πολύ κρίσιμη παγκόσμια κατάσταση, στο πλαίσιο της οποίας η ανάγκη εξεύρεσης λύσεων για την τριπλή πλανητική κρίση απειλείται από ασταθείς γεωπολιτικές καταστάσεις και τα ορυκτά καύσιμα χρησιμοποιούνται ως όπλα που καθιστούν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και οικονομίες ευάλωτες στις ασταθείς τιμές της ενέργειας. Οι λύσεις μπορούν να υλοποιηθούν μόνο εάν βασιζόμαστε στους δήμους και τις περιφέρειές μας·

Η Δημοτική Επιτροπή του Ν. 5056/2023

Με τον Ν. 5056/2023 επιχειρείται μία μάλλον βίαιη αναπροσαρμογή του συστήματος διακυβέρνησης στους ΟΤΑ με κύριο χαρακτηριστικό την κατάργηση καινοτόμων αλλά μη εφαρμοσθέντων επιλογών του Ν.3852/2010 όπως η συγκρότηση της Εκτελεστικής Επιτροπής η οποία ουσιαστικά συλλογικοποιούσε και ενίσχυε τον συντονισμό της εκτελεστικής λειτουργίας, αποτελούμενη από τον Δήμαρχο και τους Αντιδημάρχους και τον Περιφερειάρχη και τους αντιπεριφερειάρχες αντίστοιχα. Αυτή η οιωνεί «δημοτική ή περιφερειακή κυβέρνηση» αποδοκιμάστηκε δια της μη εφαρμογής στην πράξη από τους Δημάρχους και του Περιφερειάρχες αντίστοιχα οι οποίοι προφανώς δεν αποδέχονται την δημοκρατικοποίηση της ηγετικής λειτουργίας, ούτε στο πλαίσιο των άμεσων συνεργατών τους. Έτσι επαληθεύεται ότι οι αιρετοί της αυτοδιοίκησης είναι αρνητικοί σε ρηξικέλευθες αλλαγές ιδίως όταν τους ξεβολεύουν από την πεπατημένης. Έτσι ένας θεσμός δημοκρατικής διακυβέρνησης καταργείται.

Τις αρμοδιότητες της Εκτελεστικής Επιτροπής αναλαμβάνει η Δημοτική ή Περιφερειακή Επιτροπή η οποία ασκεί και όλες τις αρμοδιότητες της οικονομικής επιτροπής. Ουσιαστικά η οικονομική επιτροπή μετονομάζεται σε Δημοτική ή Περιφερειακή Επιτροπή.

Ήδη η ανάθεση στην οικονομική επιτροπή, ιδίως με την νομοθεσία της περιόδου 2019-2023, πλήθους αρμοδιοτήτων διαφορετικών θεματικών, έχει καταστήσει το όργανο αυτό κεντρικό στο σύστημα διακυβέρνησης πλην όμως διαδικαστικό και ανίσχυρο λόγω του όγκου των αρμοδιοτήτων, της ολιγάριθμης σύνθεσης, της συντριπτικής πλέον πλειοψηφίας των 3/5 και της πρακτικής αδυναμίας των μελών να έχουν γνώση επί των θεμάτων που αποφασίζουν. Το παλαιό, διαχρονικό πρόβλημα του συστήματος διακυβέρνησης των ΟΤΑ διαιωνίζεται με την Περιφερειακή ή Δημοτικής Επιτροπή και εντείνεται.

Ομοίως στους Δήμους καταργείται και η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής η οποία επίσης θεσπίστηκε με τον Ν.3852/2010.

Συνεπώς ο Ν. 5056/2023 μάλλον θα προσθέσει δυσλειτουργίες παρά θα θεραπεύσει.

Το ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ δημοσιεύει τις διατάξεις του Ν. 5056/2023 κωδικοποιημένες ως προς τις αρμοδιότητες με τις αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και της Εκτελεστικής Επιτροπής

Οι διατάξεις της Δημοτικής Επιτροπής

Η Περιφερειακή Επιτροπή του Ν. 5056/2023

Συνεπώς ο Ν. 5056/2023 μάλλον θα προσθέσει δυσλειτουργίες παρά θα θεραπεύσει.

Το ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ δημοσιεύει τις διατάξεις του Ν. 5056/2023 κωδικοποιημένες ως προς τις αρμοδιότητες με τις αρμοδιότητες της Εκτελεστικής και της Οικονομικής Επιτροπής.

Ξεκινάμε από την Περιφερειακή Επιτροπή

Γράφει ο Παύλος Τσίμας

Αναδημοσίευση από: https://www.kreport.gr/ 12.8.2023

Στις δημοτικές εκλογές του 2010, στην Θεσσαλονίκη, συνέβη ένα μικρό πολιτικό θαύμα. Το ΠΑΣΟΚ- με ισχυρές αντιστάσεις του κομματικού του μηχανισμού- είχε υποστηρίξει την υποψηφιότητα ενός διακεκριμμένου πολίτη, με πολύχρονη παρουσία στα κοινά της πόλης, που βρισκόταν εκτός των κομματικών τειχών, πεισματικά ανεξάρτητος. Η επιλογή του Γιάννη Μπουτάρη ως υποψήφιου δημάρχου (όπως και η ταυτόχρονη επιλογή του Γιώργου Καμίνη στην Αθήνα) ήταν, βέβαια, μια επιλογή αυτοσυντήρησης. Σε μια εξαιρετικά δύσκολη, «μνημονιακή» πολιτική συγκυρία για την κυβέρνηση Παπανδρέου, που σε λίγο θα γινόταν απείρως δυσκολότερη, το ΠΑΣΟΚ δεν είχε καμιά ελπίδα να σπάσει την μακρά- επί 34 ολόκληρα χρόνια- ηγεμονία της ΝΔ στα δημοτικά πράγματα των δύο μεγαλύτερων πόλεων της χώρας, με υποψηφιότητες που θα ανέμιζαν την σημαία με τον πράσινο ήλιο. Μα το αποτέλεσμα αυτής της επιλογής ήταν να εκλεγεί δήμαρχος Θεσσαλονίκης ένας άνθρωπος που έβαλε τέλος σε μια μακρά περίοδο εσωστρέφειας, επαρχιωτισμού, μιζέριας και πελατειακής διαφθοράς, που άλλαξε την εικόνα, τον «αέρα» της πόλης, αποκατέστησε τον ιστορικό της χαρακτήρα και της έδωσε μια νέα θέση στον παγκόσμιο χάρτη.

Του Απόστολου Ι. Παπατόλια,

Δρ Δημοσίου Δικαίου, Πρώην Νομάρχη Μαγνησίας

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: ΤΑ ΝΕΑ,10.8.2023

Με τον Ν.1622/1986 εισήχθη στη χώρα μας ο θεσμός του «δημοκρατικού προγραμματισμού» που καθιέρωνε την ενεργό συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στην κατάρτιση και την εφαρμογή προγραμμάτων περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης. Καθώς προωθούσε τη συστημική συνεργασία διαφορετικών διοικητικών επιπέδων, ήταν η πρώτη ουσιαστικά απόπειρα «πολυεπίπεδης διακυβέρνησης» στη χώρα μας, που υποκαταστάθηκε, όμως, γρήγορα από το κοινοτικό Σύστημα Διαχείρισης των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, το οποίο απορρόφησε όλες τις «λειτουργίες διακυβέρνησης» (προγραμματισμός, υλοποίηση, παρακολούθηση, αξιολόγηση), περιθωριοποιώντας πολιτικά και επιχειρησιακά τα εργαλεία του «δημοκρατικού προγραμματισμού». Έκτοτε, παρά τις προσπάθειες για εξορθολογισμό του καθεστώτος των Δημοσίων Επενδύσεων, δεν επιδιώχθηκε ποτέ ο εκδημοκρατισμός ή η αποκέντρωση του αναπτυξιακού σχεδιασμού. Οι απλές διαχειριστικές λειτουργίες εκτόπισαν, έτσι, οριστικά αυτές του αναπτυξιακού προγραμματισμού με πρώτο «θύμα» την Αυτοδιοίκηση, καθώς τα έργα και οι δράσεις των ΟΤΑ αποφασίζονται από την Κεντρική Διοίκηση με γνώμονα την «επιλεξιμότητα» των δαπανών και τις προτεραιότητες της ενωσιακής γραφειοκρατίας.

Λουκάς Αποστολίδης: Το διακύβευμα των αυτοδιοικητικών εκλογών

12.08.2023

Στο επίκεντρο της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, παρά τα «μπάνια του λαού», βρίσκονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές σε Δήμους και Περιφέρειες.

Κεντρικό διακύβευμα αυτών των εκλογών η αυτονομία των αυτοδιοικητικών θεσμών. Δυο βασικές αντιλήψεις κυριαρχούν και βρίσκονται σε αναμέτρηση, σε σύγκρουση ανάμεσα στις επιλογές που πρέπει να επιλέξει ο κάθε πολίτης.

Η δημοκρατική παράταξη του ΠΑΣΟΚ, αποκέντρωσε την κεντρική εξουσία, θεσμοθέτησε το θεσμό της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης και αναδιοργάνωσε θεσμικά τους Δήμους. Παραχώρησε αρμοδιότητες και πόρους. Με βάση τις αρχές και τις αξίες που εκφράζει ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας και το τρίπτυχο ΠΑΣΟΚ: Αυτοδιοίκηση-Συμμετοχή-Δημοκρατικός Προγραμματισμός κυριάρχησαν για πολλές δεκαετίες. Στα τέσσερα επίπεδα της σύγχρονης Δημοκρατίας (τοπικά, περιφερειακά, εθνικά και ευρωπαϊκά) οι αυτοδιοικητικοί θεσμοί στη χώρα μας ζωντάνεψαν την ύπαιθρο, αναβάθμισαν την ποιότητα ζωής των πολιτών και αποτέλεσαν σοβαρό αναπτυξιακό μοχλό για τις τοπικές κοινωνίες.

Του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

O Νόμος 4804/2021, ο εκλογικός νόμος της αυτοδιοίκησης που επανάφερε το σύστημα της ex lege ενισχυμένης πλειοψηφίας του συνδυασμού του επιτυχόντος Δημάρχου ή Περιφερειάρχη καθώς και το όριο του 43% αντί του 50%, για την εκλογή Δημάρχου ή Περιφερειάρχη έχει εισαγάγει ρυθμίσεις που στοχεύουν:

Α. Στην διευκόλυνση και ενίσχυση των εν ενεργεία Δημάρχων και Περιφερειαρχών προκειμένου να επιτύχουν την επικράτησή τους έναντι των αντιπάλων τους

Β. Στον περιορισμό της συγκρότησης περισσοτέρων συνδυασμών αποτρέποντας έτσι την διάσπαση των πολιτικών κομμάτων δυσχεραίνοντας την συγκρότηση «ανεξάρτητων» συνδυασμών

Γ. Θεσπίζοντας όριο για την συμμετοχή στην κατανομή των εδρών το 3% εμποδίζει την εκπροσώπηση μικρών πολιτικών κομμάτων ή παρατάξεων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΕΚΛΟΓΙΜΟΙ - ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΛΕΓΕΣΘΑΙ

Άρθρο 47

Προσόντα εκλογιμότητας

1. Περιφερειάρχης μπορεί να εκλεγεί δημότης δήμου της οικείας περιφέρειας, που έχει το δικαίωμα του εκλέγειν και έχει συμπληρώσει το εικοστό πρώτο (21ο) έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών.

2. Περιφερειακός σύμβουλος μπορεί να εκλεγεί:

α) δημότης δήμου της οικείας περιφέρειας, που έχει το δικαίωμα του εκλέγειν και έχει συμπληρώσει το δέκατο όγδοο (18ο) έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και

β) πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έχει το δικαίωμα του εκλέγειν, σύμφωνα με το άρθρο 3 του π.δ. 133/1997 (Α` 121) και έχει συμπληρώσει το δέκατο όγδοο (18ο) έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών.

Άρθρο 48

Κωλύματα εκλογιμότητας και ασυμβίβαστα

1. Δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι περιφερειάρχες ή περιφερειακοί σύμβουλοι, πολίτες οι οποίοι στερούνται του δικαιώματος του εκλέγειν.

«2. Δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι περιφερειάρχες ή περιφερειακοί σύμβουλοι:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’

ΕΚΛΟΓΙΜΟΙ - ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΛΕΓΕΣΘΑΙ

Άρθρο 9

Προσόντα εκλογιμότητας

1. Δήμαρχος μπορεί να εκλεγεί:

α) δημότης που έχει το δικαίωμα του εκλέγειν και έχει συμπληρώσει το εικοστό πρώτο (21ο) έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και

β) πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει το δικαίωμα του εκλέγειν, σύμφωνα με το άρθρο 3 του π.δ. 133/1997 (Α’ 121), και έχει συμπληρώσει το εικοστό πρώτο (21ο) έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών.

2. Δημοτικός σύμβουλος, σύμβουλος δημοτικής κοινότητας ή πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας μπορεί να εκλεγεί:

α) δημότης που έχει το δικαίωμα του εκλέγειν και έχει συμπληρώσει το δέκατο όγδοο (18ο) έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και

β) πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει το δικαίωμα του εκλέγειν, σύμφωνα με το άρθρο 3 του

π.δ. 133/1997, και έχει συμπληρώσει το δέκατο όγδοο (18ο) έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών.

Άρθρο 10

Κωλύματα εκλογιμότητας και ασυμβίβαστα

1. Δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων ή πρόεδροι δημοτικών κοινοτήτων, πολίτες οι οποίοι στερούνται του δικαιώματος του εκλέγειν.

2. Δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων ή πρόεδροι δημοτικών κοινοτήτων:

Του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ – ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Οι λόγοι που το κρατούν το ελληνικό κράτος συγκεντρωτικό είναι ιστορικοί και δομικοί ενώ παράλληλα αναπαράγεται και γιαυτό συντηρείται η πελατειακή σχέση των επιπέδων του πολιτικού και διοικητικού συστήματος με αρνητικές επιπτώσεις στην αναπτυξιακή, οικονομική και παραγωγή διαδικασία.

Από το 1981 έως και το 2010 συντελέστηκαν κρίσιμες μεταρρυθμίσεις που μετέβαλαν την εικόνα του συγκεντρωτισμού ως προς τις δομές και μετέφεραν την Αυτοδιοίκηση από το περιθώριο στο επίκεντρο του πολιτικού και διοικητικού συστήματος με κορυφαίες την ίδρυση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, το Πρόγραμμα Ιωάννης Καποδίστριας και το Πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ. Αξιοσημείωτη επίσης είναι η εισαγωγή αναπτυξιακών θεσμών και εργαλείων που εμπέδωσαν τον αναπτυξιακό ρόλο της Αυτοδιοίκησης.

Παρόλα αυτά όμως το κράτος παρέμεινε συγκεντρωτικό γιατί οι μεταρρυθμίσεις δεν κέρδισαν στο πιο κρίσιμο μέτωπο, στο μέτωπο της αποκέντρωσης της εξουσίας με την μεταφορά σημαντικών λειτουργιών και αρμοδιοτήτων για όλες τις δημόσιες πολιτικές και συνακόλουθα στο μέτωπο της αποκέντρωσης των αντίστοιχων πόρων και των λειτουργικών, υλικών και άυλων, μέσων. Οι απόπειρες που έγιναν με την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και το Πρόγραμμα Καλλικράτης αφυδατώθηκαν ή ματαιώθηκαν.

Τάσος Σαπουνάκης

Ειπώθηκαν πολλά για το θέμα της απλής αναλογικής. Τα ΜΜΕ την συκοφαντούσαν συνεχώς, τα άλλα κόμματα την απαξίωναν, οι υποτιθέμενες ή επιδιωκόμενες συνεργασίες συναντούσαν συνεχώς αδιέξοδα. Αποτέλεσμα η απλή αναλογική εξουδετερώθηκε (;) και τα παραμορφωτικά εκλογικά συστήματα της ενισχυμένης αναλογικής θεωρήθηκαν αποτελεσματικά.

Ισχυρίζομαι ότι η απλή αναλογική έτσι όπως υλοποιήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. ήταν προβληματική από την αρχή, όσον αφορά την σύλληψη αλλά και την υλοποίηση της. Έχουμε και λέμε:

Ο έλεγχος των εκλογικών δαπανών των υποψηφίων στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές διέπεται από τις διατάξεις του Ν.3870/2010 (ΦΕΚ Α΄138/9.8.2010) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Με τις διατάξεις του νόμου αυτού ορίζονται οι εκλογικές δαπάνες, τα όριά τους και η διαδικασία ελέγχου από την Ειδική Επιτροπή που συγκροτείται σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Για τις προσεχείς εκλογές δεν έχουν θεσπιστεί νές διατάξεις και συνεπώς μέχρι στιγμής ισχύουν οι αναφερόμενες εδώ. Δεν αποκλείεται όμως έως το τέλος Αυγούστου να θεσπιστούν νέες διατάξεις δεδομένου ότι ορισμένα από τα δεδομένα έχουν αλλάξει με κυριότερη την υπερβολική αύξηση των υποψηφίων ανά συνδυασμό, έως και 150% πάνω από τον αριθμό των εδρών. Έτσι και αλλιώς τα παρακάτω ισχύουν για την προκλογική περίοδο η οποία, ειδικά για την δήλωση και τον έλεγχο των εκλογικών δαπανών έχει διάρκεια 60 ημέρες πριν από τις εκλογές, δηλαδή αρχίζει στις 8 Αυγούστου 2023. Οι δαπάνες που γίνονται εκτός της προεκλογικής περιόδου δεν υπόκεινται στους περιορισμούς και στον έλεγχο.

ΝΟΜΟΣ ΥΠ΄ ΑΡΙΘ. 3870 (ΦΕΚ Α 138/9.8.2010)

Εκλογικές δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων και έλεγχος αυτών, κατά τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Δημοσιεύτηκε σήμερα στο ΦΕΚ 91/13.4.2023, ο ψηφισθείς σε μία συνεδρίαση Νόμος 5043/2023 «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού - Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς - Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα - Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις». Μεταξύ των πολλών διάσπαρτων θεματικών ενοτήτων του είναι και η αιφνίδιες αλλαγές στην εκλογή των Συμβουλίων Κοινότητας σε Κοινότητες με πληθυσμό από 201 έως 2000 κατοίκους. Στις Κοινότητες αυτές στις οποίες εκλέγεται τριμελές Συμβούλιο έως τώρα είχε καθιερωθεί σύστημα αυξημένης πλειοψηφίας 3/5 στον συνδυασμό του επιτυχόντος Δημάρχου όπως εξάλλου ισχύει για όλες τις Κοινότητες άνω των 300 κατοίκων δυνάμει του άρθρου του Ν. 4804/2021, του νόμου που κατάργησε την απλή αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές (όπως είχε καταστρωθεί με τον Ν.4555/2018, τον γνωστό «Κλεισθένη Ι»).

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΠΟΥ ΨΗΦΙΣΤΗΚΑΝ ΣΗΜΕΡΑ (11.4.2023)

Ψηφίστηκε σήμερα το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών στο οποίο περιλαμβάνονται και αιφνίδιες αλλαγές στο σύστημα εκλογής των Κοινοτικών Συμβουλίων και στην διεύρυνση της εκλογής Συμβουλίου και στις Κοινότητες με πληθυσμό άνω των 200 κατοίκων.

Ο Υπουργός Εσωτερικών έφερε την τελευταία στιγμή τροπολογία η οποία ασφαλώς και ψηφίστηκε με την οποία άλλαξε το σύστημα εκλογής των Κοινοτικών Συμβουλίων στις Κοινότητες από 201 έως 2000 κατοίκους (η συνδυαστική προσέγγιση του νέου άρθρου 4 του Ν. 4804/2021 με το νέο άρθρο 30 του ίδιου Νόμου διότι ενώ θα έπρεπε στην τροπολογία δεν αναφέρεται το όριο των 201 κατοίκων αλλά των 301 παρότι αυτό άλλαξε με το άρθρο 18 του Νομοσχεδίου). Ο Δήμαρχος δεν θα έχει πλειοψηφία εκ του νόμου αλλά η εκλογή θα γίνεται με την απλή αναλογική.

Έτσι στις Κοινότητες έχουμε τρία συστήματα εκλογής:

α. έως 200 κατοίκους εκλέγεται Πρόεδρος ο πλειοψηφών του συνδυασμού που επικράτησε στην Κοινότητα.

β. Από 201 έως 2000 κατοίκους εκλέγεται Συμβούλιο με απλή αναλογική και Πρόεδρος το πλειοψηφών του πρώτου σε ψήφους συνδυασμού στην Κοινότητα.

γ. Από 2001 και πάνω εκλέγεται Συμβούλιο με πλειοψηφία του συνδυασμού του Δημάρχου και οι έδρες κατανέμονται 3/5 στον Συνδυασμό του Δημάρχου και 2/5 στους επιλαχόντες Συνδυασμούς.

*Επιφυλασσόμαστε για την ανάλυση μετά την δημοσίευση του ψηφισμένου σήμερα Νομοσχεδίου.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ:

Του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

Ο Ν.4804/2021 εκτός της κατάργησης της απλής αναλογικής του Ν. 4555/2018 και της επαναφοράς συστήματος ex lege πλειοψηφίας για τον Δήμαρχο και τον Περιφερειάρχη καθώς και της μείωσης του ορίου εκλογής από τον πρώτο γύρο στο 43%, επέφερε σημαντικές ανατροπές και στο σύστημα εκλογής των οργάνων της δημοτικής αποκέντρωσης, των Προέδρων και των Συμβουλίων Κοινοτήτων. Τα ερωτήματα που μας θέτουν πολλοί φίλοι και συνομιλητές αναδεικνύουν την ελλιπή ενημέρωση για τις αλλαγές αυτές. Στο παρόν άρθρο κωδικοποιούμε τις βασικές επιλογές του Ν.4804/2021 για την εκλογή των οργάνων των Κοινοτήτων.

Ο νομοθέτης του Ν.4804/2021 ανέτρεψε μία πολυετή νομοθετική επιλογή που ίσχυε από το 1997 με το νόμο του Προγράμματος Ιωάννης Καποδίστριας με τον οποίο καταστρώθηκε για πρώτη φορά το σύστημα δημοτικής αποκέντρωσης με Τοπικά Συμβούλια στην θέση των καταργηθέντων Κοινοτήτων. Πάντοτε η εκλογή στα Τοπικά Συμβούλια γινόταν με το σύστημα της απλής αναλογικής ανεξαρτήτως του αποτελέσματος για την εκλογή Δημάρχου και Δημοτικού Συμβουλίου. Ο νομοθέτης δηλαδή δεν επέβαλε την πλειοψηφία του Δημάρχου στα Τοπικά Συμβούλια ή μετά τον Καλλικράτη στα Συμβούλια της Κοινότητας. Ο Ν. 4804/2021 επιτάσσει την πλειοψηφία του Δημάρχου σε όλα τα Συμβούλια της Κοινότητας, δηλαδή στις Κοινότητες με πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων. Αντιθέτως στις Κοινότητες κάτω των 300 κατοίκων εκλέγεται μόνο Πρόεδρος και αυτός είναι ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης υποψήφιος του συνδυασμού που αναδείχθηκε πρώτος με απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία εγκύρων ψηφοδελτίων στην Κοινότητα. Στις Κοινότητες δηλαδή κάτω των 300 κατοίκων ισχύει η παλαιά εκλογική αρχή της εκλογής με βάση τα αποτελέσματα στην Κοινότητα και όχι στον Δήμο.

Συνέντευξη στην Εφημερίδα “Δημοσιογραφος” και στον Γιώργο Λαουτάρη

1. Η κυβέρνησή σας θέσπισε την πιο ριζική μεταρρύθμιση της αυτοδιοίκησης, τον «Καλλικράτη», που άλλαξε ριζικά τον χάρτη των Δήμων. Περιγράψτε μας τις αντιδράσεις που έφτασαν τότε στο γραφείο σας. Σίγουρα μεταξύ αυτών θα υπήρξαν και κάποιες από την περιοχή μας. Αισθάνεστε δικαιωμένος για εκείνη την απόφαση;

Το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» του 2010, αποτελεί συνέχεια του Προγράμματος Καποδίστριας (1997). Και τα δύο, είναι μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε το ΠΑΣΟΚ. Στον πυρήνα τους είχαν τη φιλοσοφία της συνένωσης υπαρχόντων Δήμων, με σκοπό την αποκέντρωση της εξουσίας με την ενίσχυση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και με γνώμονα την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών.

Και ο «Καλλικράτης», όπως και ο «Καποδίστριας», βρήκε ισχυρές αντιδράσεις που εκφράστηκαν ακόμη και με μεγάλες κινητοποιήσεις, κατανοητές αλλά και άδικες ως προς το περιεχόμενό τους, καθώς παρά την όποια επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε για να χτυπηθεί αυτή η απολύτως αναγκαία μεταρρύθμιση, η ουσία που ενόχλησε, ήταν ότι καταργήθηκε ένας πολύ μεγάλος αριθμός θέσεων εξουσίας, αλλά και αχρείαστων και κοστοβόρων οργανισμών που απορροφούσαν σημαντικούς πόρους που πλήρωναν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο οι πολίτες.

Βέβαια, επειδή καλό είναι να αναδεικνύεται η αλήθεια που πάντα είναι ωφέλιμη, ούτε η πολιτεία, ούτε και οι ίδιοι οι δήμοι και οι περιφέρειες, με κάποιες φωτεινές βέβαια εξαιρέσεις, έπραξαν στη συνέχεια τα δέοντα για να ενισχυθεί περαιτέρω η συμμετοχή των πολιτών, η διαβούλευση και η λογοδοσία, ώστε οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης να καταστούν και πιο ανοιχτοί και πιο αποτελεσματικοί όσον αφορά την αποστολή τους.

Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Δημήτρης Ι. Κατσούλης

Το κειμενο βασίζεται στην ομιλία στην Ημερίδα/Συζήτηση με θέμα: «ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ. ΤΟΜΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ» που διοργάνωσε η Περιφερειακή Παράταξη «Δύναμη Ζωής»την 23η Ιανουαρίου 2023 στο Δημαρχείο Περιστερίου

Η Περιφέρεια, η περιφερειακή αυτοδιοίκηση, είναι εκ προοιμίου ο θεσμός στον οποίο συναντάται η εφαρμογή της δημοκρατικής αρχής με την άσκηση των αναπτυξιακών πολιτικών που είτε ανήκουν ήδη στον κύκλο αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας είτε προσδοκούμε ότι στο μέλλον θα μεταβιβαστούν, θα επαυξηθούν και θα καταστήσουν τον θεσμό κατ΄εξοχήν πεδίο αναπτυξιακής διακυβέρνησης.

Η Περιφέρεια, ως θεσμός αυτοδιοίκησης, προορίζεται να εξελιχθεί επίσης και σε πεδίο συμμετοχικής διακυβέρνησης των αναπτυξιακών πολιτικών. Αυτός ο ρόλος όμως δεν είναι a priori δεδομένος. Η Περιφέρεια, για την οποία θα γίνει εν συνεχεία λόγος, προϋποτίθεται ότι βρίσκεται στο επίκεντρο της πολυεπίπεδης δομής του Κράτους και λειτουργεί ως μέρος ενός συστήματος πολυεπίπεδης δημοκρατικής διακυβέρνησης. Σήμερα όμως απέχει παρασάγγας από αυτόν τον ρόλο.

Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση: Οι προϋποθέσεις για την επιτυχή μεταρρύθμισή της

Άννα Παπαδημητρίου - Τσάτσου*

ΟΜΙΛΙΑ στην Ημερίδα/Συζήτηση που διοργάνωσε η Περιφερειακή Παράταξη «Δύναμη Ζωής» στις 23.1.2023 στο Δημαρχείο Περιστερίου

Ευχαριστώ πολύ την παράταξη «Δύναμη Ζωής» και τη Ρένα Δούρου προσωπικά, για την τιμητική πρόσκληση να συμμετέχω στη σημερινή ενδιαφέρουσα Ημερίδα/Συζήτηση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις προοπτικές της.

Είναι αλήθεια πως δεν συνηθίζεται αυτός ο απολύτως δημιουργικός και ουσιαστικός τρόπος πολιτικής συζήτησης από μία Αυτοδιοικητική παράταξη. Το σύνηθες είναι οι διθυραμβικοί εορτασμοί και απολογισμοί. Βρισκόμαστε σε προεκλογική χρονιά άλλωστε. Ίσως όμως αυτός να είναι και ο μοναδικός δρόμος να βλέπουμε τα τρωτά, να τα βάζουμε σε λόγια, και ύστερα να ακούμε τις γνώμες και τις απόψεις τόσο των διαφόρων παραγόντων που δραστηριοποιούνται στην Αυτοδιοίκηση όσο και όλων αυτών που τα μελέτησαν θεωρητικά και έχουν σίγουρα μια ολοκληρωμένη άποψη που μας είναι περισσότερο και από χρήσιμη. Πώς μπορούμε άλλωστε να μιλάμε για προοπτικές χωρίς να γνωρίζουμε τις αιτίες των λαθών?

Όλοι όσοι συμμετέχουν σήμερα εδώ είναι άνθρωποι που, είτε θεωρητικά, είτε στην πράξη, είτε σε συνδυασμό και των δύο, έχουν πολλά να πουν, χρήσιμα και δημιουργικά, πολύ περισσότερο από εμένα.

Μέσα από το σύντομο πέρασμά μου από την Αυτοδιοίκηση, και πιο συγκεκριμένα από την Περιφέρεια Αττικής, σε συνδυασμό πάντοτε με το έντονο ενδιαφέρον μου για τα δημόσια πράγματα, θέλω να εκθέσω λοιπόν έναν προβληματισμό μου, που νομίζω έχει περισσότερο πρακτικό παρά θεωρητικό νόημα. Ίσως ο προβληματισμός μου αυτός να αφορά το συνολικότερο χώρο της πολιτικής, της δημόσιας λειτουργίας στον τόπο μας. Πώς αλλιώς όμως, αφού οι σχέσεις κεντρικού κράτους και αυτοδιοικητικών δομών είναι σημαντική και σε μεγάλο βαθμό αλληλεξαρτώμενη. Αυτή ακριβώς η αλληλεξάρτηση είναι που οδηγεί στη διαπίστωση πως οι βασικές παθογένειες του πολιτικού μας συστήματος διαπερνούν και την αυτοδιοίκηση. Άλλωστε, όπου μιλάμε για δομές, δημόσιους οργανισμούς, μιλάμε και για ανθρώπους. Ανθρώπους που καλούνται να αρθρώσουν πολιτική και στη συνέχεια να την εφαρμόσουν.

Ετικέτες