ΠΩΣ ΘΑ ΕΠΙΤΕΥΧΕΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ Η ΤΟΠΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ



Δημήτρης Παπαστεργίου.
Δήμαρχος Τρικκαίων
Τοποθέτηση στο συνέδριο της ΚΕΔΕ στο Ηράκλειο (25-2-2015)

Η τοπική αυτοδιοίκηση σήμερα ζει πρωτόγνωρες καταστάσεις. Τουλάχιστον αυτό ομολογούν όσοι αιρετοί αλλά και στελέχη της έχουνε ζήσει εποχές προ και μετά Καλλικράτη.
Από μία εποχή απόλυτης ελευθερίας (που πιθανώς μας οδήγησε και σε κάποια κρούσματα ασυδοσίας), φτάσαμε στο άλλο άκρο, σε μία εποχή σκληρής και τυφλής γραφειοκρατίας που σκοτώνει ακόμη και τα τελευταία κύτταρα δημιουργικότητας και αποτελεσματικότητας των Δήμων μας.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, οι Δήμοι καλούνται -ως ο πιο κοντινός φορέας εξουσίας-να προωθήσει δράσεις ανάπτυξης, καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, δράσεις που η κοινωνία περιμένει και έχει ανάγκη μέσω της νέας προγραμματικής περιόδου.
Και εδώ δημιουργείται το εξής οξύμωρο, γεγονός που εκφράστηκε με τον πιο κραυγαλέο τρόπο και κατά την πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής που είναι αρμόδια σε θέματα ανάπτυξης στην ΚΕΔΕ...
Πώς θα μπορέσουν οι Δήμοι να μιλήσουν και να ενισχύσουν την ανάπτυξη, όταν το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο μας θεωρεί... υπανάπτυκτους.
Πώς θα προωθήσουμε την επιχειρηματικότητα όταν εκατοντάδες αποφάσεις των Δημοτικών μας συμβουλίων έχουν μπλέξει στον ιστό της γραφειοκρατίας, όταν δηλαδή εμείς οι ίδιοι δεν μπορούμε να δείξουμε αντανακλαστικά τέτοια που ζητάει η αγορά, ακόμη και για απλά ζητήματα.
Και όμως η πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση μπορεί να δικαιώσει το ρόλο της, αυτόν που από τις καταβολές της έχει αποκτήσει ως "του πιο κοντινού στον πολίτη και πιο αποτελεσματικού επιπέδου εξουσίας", αρκεί να θέσουμε εκ νέου κάποιες προϋποθέσεις.
Αρκεί να κερδίσουμε και πάλι, Δήμοι και Δήμαρχοι της αξιοπρέπειά μας, αυτή που οι συμπληγάδες της πολυνομίας στην ουσία μας αφαίρεσαν βάζοντάς μας "κηδεμόνες" ακόμη και για αστείες και ανάξιες λόγου αποφάσεις όπως οι μετακινήσεις μας εκτός έδρας.
Όντας λοιπόν... "εντός έδρας", όλα αυτά τα χρόνια είδαμε πώς η ανάπτυξη προωθήθηκε στους Δήμους μας... Πώς δηλαδή τα ευρωπαϊκά προγράμματα που σχεδιάστηκαν χωρίς τους Δήμους και τους συλλογικούς τους φορείς, απέτυχαν σε πολύ μεγάλο βαθμό να φέρουν τα πολυπόθητα αποτελέσματα.

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ κ. ΝΙΚΟ ΒΟΥΤΣΗ


Στη σημερινή πρώτη συνάντηση των Περιφερειαρχών με τον Υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ. Νίκο Βούτση συζητήθηκαν, ενόψει των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης, το σύνολο των ζητημάτων που αφορούν τις Περιφέρειες με ιδιαίτερη έμφαση στους εξής βασικούς άξονες:
α. Την ενδυνάμωση του ρόλου των Περιφερειών στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Η ΕΝΠΕ ζήτησε την άμεση εκκίνηση του νέου ΕΣΠΑ ώστε να μην χαθεί χρόνος στην υλοποίηση των αναγκαίων έργων για την περιφερειακή ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού που μαστίζει τη χώρα. Ζητήσαμε την αποφυγή των λαθών του παρελθόντος με την εκχώρηση πόρων σε μεγάλο αριθμό ενδιάμεσων διαχειριστικών αρχών και την πολυδιάσπαση των έργων που λειτουργούν ανασταλτικά στον ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχεδιασμό. Είναι απόλυτη ανάγκη να δοθεί παράταση της ολοκλήρωσης και αποπληρωμής των έργων του τρέχοντος ΕΣΠΑ ώστε να μην χαθούν θέσεις εργασίας και ούτε ένα ευρώ από την πραγματική  οικονομία.
β. Τις αναγκαίες θεσμικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας των Περιφερειών με την κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και τη μεταρρύθμιση του κράτους. Η ΕΝΠΕ ζήτησε αλλαγές στις αρμοδιότητες  του παρατηρητηρίου οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ ώστε να διασφαλιστεί ότι οι αρμοδιότητες του είναι αμιγώς γνωμοδοτικές και μη δεσμευτικές για τις περιφέρειες και τη διασφάλιση των αναγκαίων πόρων για την εύρυθμη λειτουργία των Περιφερειών. Πάγια θέση μας από το 2011 είναι η κατάργηση του θεσμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία.
γ. Το ζήτημα της υποστελέχωσης των περιφερειών μέσω νέων προσλήψεων εξειδικευμένου προσωπικού και της ενεργοποίησης του θεσμού της ενδοαυτοδιοικητικής κινητικότητας.
δ. Την άμεση έναρξη των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας με μεγαλύτερη διάρκεια των πέντε μηνών.
ε. Τέλος, εξετάστηκε ο τρόπος  άμεσης αντιμετώπισης των οξύτατων προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί από τις πρόσφατες θεομηνίες στις υποδομές της χώρας. Η πρόταση της ΕΝΠΕ  είναι η θέσπιση ενός νέου μικρού πόρου σε όλα τα δημόσια  και ιδιωτικά έργα για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων υποδομών αντιπλημμυρικών έργων και τη συντήρηση των δικτύων στο μέλλον. 
Οι δυο πλευρές δεσμεύτηκαν στην έναρξη ενός συστηματικού διαλόγου με στόχο την αντιμετώπιση εξειδίκευση των αναγκαίων θεσμικών παρεμβάσεων. 

Ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ κ. Κωνσταντίνος Αγοραστός δήλωσε: "Είχαμε την ευκαιρία να συγχαρούμε τον Υπουργό για τα καινούργια του καθήκοντα. Προσερχόμαστε στο διάλογο με βαθύ αίσθημα ευθύνης απέναντι στις δύσκολες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν οι συνάνθρωποι μας και η χώρα. Οι 13 Περιφέρειες της χώρας έχουν συγκρουστεί με την αδράνεια και τη γραφειοκρατία. Η Αυτοδιοίκηση είναι ο χώρος της πράξης. Με το έργο μας σταθήκαμε και στεκόμαστε δίπλα στους πολίτες. Σκοπός της σημερινής μας συνάντησης ήταν να οριοθετήσουμε την αφετηρία και τις αναγκαίες αλλαγές που χρειάζεται η χώρα. Θέλουμε να έχουμε ειλικρινείς και σταθερούς διαύλους επικοινωνίας και συνεργασίας με το υπουργείο για να κάνουμε τις αναγκαίες απαραίτητες αλλαγές για τη πατρίδα και τους συνανθρώπους μας. Πάγια θέση της ΕΝΠΕ είναι ότι η κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και η αλλαγή του τρόπου λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην πάταξη της γραφειοκρατίας προς όφελος των πολιτών και της εθνικής οικονομίας. Με τον Υπουργό κ. Βούτση δεσμευτήκαμε από κοινού να ξεκινήσουμε μια ουσιαστική και δομημένη συνεργασία για να λύσουμε όλα τα εκκρεμή ζητήματα που εμποδίζουν τον αναπτυξιακό ρόλο των Περιφερειών. Στην κρίσιμη αυτή συγκυρία οφείλουμε όλοι να σταθούμε απέναντι  στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας".

Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΦΤΩΧΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ


Η Επιτροπή Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας οριοθετεί τις προτεραιότητες ενόψει των προσυνεδρίων και του ετήσιου συνεδρίου της ΚΕΔΕ
Η ουσιαστική συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της χώρας τόσο για την επίτευξη του εθνικού στόχου για την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, όσο και στη διαμόρφωση των τοπικών Κοινωνικών Πολιτικών, στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2010, είναι ένα από τα κύρια θέματα που θα αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης κατά τη διάρκεια των επτά περιφερειακών προσυνεδρίων  αλλά και του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της ΚΕΔΕ που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές Μαΐου.
Οι βασικές θέσεις της Αυτοδιοίκησης υπό το πρίσμα των νέων δεδομένων, των επιπτώσεων δηλαδή της οικονομικής κρίσης, που έχουν αποκτήσει ένταση και κοινωνικό βάθος, συζητήθηκαν κατά τη σημερινή συνεδρίαση της Επιτροπής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας της ΚΕΔΕ.
Ως πρώτη προτεραιότητα η ΚΕΔΕ οριοθετεί την ενίσχυση των υφιστάμενων δομών και προγραμμάτων των δήμων, όπως τα κοινωνικά παντοπωλεία, τα δημοτικά-κοινωνικά ιατρεία, τα κοινωνικά φαρμακεία, τα κοινωνικά συσσίτια, τα ΚΔΑΠ ,τα προγράμματα «Βοήθεια στο Σπίτι» και «Κοινωνική Μέριμνα», το πρόγραμμα «Τράπεζα Χρόνου», των προγραμμάτων προληπτικής ιατρικής, την Τράπεζα Τροφίμων, τους  Συμβουλευτικούς Σταθμούς για την προαγωγή της ψυχικής υγείας, τα ΚΕΠ υγείας κ.α.
Δεύτερον, η ΚΕΔΕ υπογραμμίζει ότι η υλοποίηση δράσεων, όπως οι παραπάνω, προϋποθέτει την ύπαρξη οργανωμένων Κοινωνικών Δομών, ικανοποιητική στελέχωση με έμπειρο και εξειδικευμένο δυναμικό και ύπαρξη και χρησιμοποίηση σχετικών συστημάτων και εργαλείων.
Τρίτον, προκειμένου οι Δήμοι να μπορέσουν να εφαρμόσουν τα ανωτέρω Προγράμματα η ΚΕΔΕ προτείνει τη θεσμοθέτηση συγκεκριμένων δομών μέσα στους Οργανισμούς τους, όπως:
Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας και Αλληλεγγύης, Τμήμα Άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής με ενδεικτικά γραφεία, Ισότητας των Δύο Φύλων, Υποστήριξης ΑμΕΑ, Εποπτείας και Ελέγχου Κοινωνικο-Προνοιακών Δομών,Πρόληψης και Κοινωνικής Φροντίδας, Πρόληψης και  Αγωγής Υγείας   κ.λπ.
Τέλος η ΚΕΔΕ προτείνει:
Την ολοκληρωμένη αξιοποίηση των δράσεων των Ευρωπαϊκών Επενδυτικών και Διαρθρωτικών Ταμείων από τους δήμους.
Την προετοιμασία, οργάνωση και θέσπιση Ολοκληρωμένων Τοπικών Κοινωνικών Πολιτικών για την αντιμετώπιση της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού και την προώθηση της Κοινωνικής Ενσωμάτωσης στο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020.
Την θέσπιση κοινωνικών συμμαχιών με εγνωσμένου κύρους εταίρους, οι οποίοι διαθέτουν εμπειρία και επάρκεια στην υλοποίηση ανάλογων προγραμμάτων.
Τέλος η Επιτροπή Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας επεσήμανε ότι για το Ε.Π. « Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής συνδρομής για τους Απόρους» 2014-2020 οι δήμοι πρέπει να το πρώτο ρόλο  ως «ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΕΤΑΙΡΟΙ»  στο σχεδιασμό και τη διαχείριση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων καταπολέμησης της φτώχειας, διότι πληρούν το κριτήριο της «εγγύτητας», της συμπληρωματικότητας, της ιδιαιτερότητας και της αποκέντρωσης  των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών καλύπτοντας με το Δίκτυο των Κοινωνικών δομών που διαθέτουν το σύνολο του πληθυσμού της χώρας.

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΑΝΑΠΝΟΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ

Του Δημήτρη Κατσούλη

Η κατάργηση των Αποκεντρωμένων  Διοικήσεων δεν είναι πλέον μόνο αίτημα των Περιφερειών της χώρας αλλά αποτελεί και προγραμματική θέση του νέου κυβερνώντος κόμματος, του ΣΥΡΙΖΑ. Συνάγουμε το συμπέρασμα ότι πλησιάζει η ώρα για την εξάλειψη αυτού του θεσμού κρατικής επεκτατικότητας όπως είχαμε τεκμηριωμένα υποστηρίξει σε παλαιότερο δημοσίευμά μας ( βλ. Δημήτρη Κατσούλη, Η κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων  στο: http://topikidimokratia.blogspot.gr/2012/07/blog-post.html). Γράφαμε τότε ότι « Σήμερα το ζήτημα της «τύχης» των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων τίθεται κάτω από τρεις διακριτές οπτικές γωνίες.
·     Η κατάργηση εντάσσεται στο πλαίσιο της μείωσης των νομικών προσώπων του δημοσίου τομέα και στην πρακτική: «ότι μπορεί να κοπεί κόβεται»
·   Η κατάργηση αποτελεί ευκαιρία για την απρόσκοπτη ανάπτυξη του θεσμού της αιρετής Περιφέρειας.
·    Η κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων αποτελεί ένα αναγκαίο βήμα- αλλά όχι ικανό- βήμα για την ανασυγκρότηση της διοικητικής δομής του Κράτους, για την αρχιτεκτονική του διοικητικού συστήματος σε νέα βάση λαμβάνοντας υπόψη και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Οι δύο πρώτες οπτικές γωνίες υπηρετούν τη πεπατημένη  των αποσπασματικών και κατά κανόνα «άτυχων μεταρρυθμίσεων». Η τρίτη αποτελεί την κρίσιμη τομή που σήμερα είναι επίκαιρη και ιστορική ανάγκη.»
Όντως σήμερα το αίτημα για κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων θεμελιώνεται πρωτίστως στην ωρίμανση των συνθηκών για την υλοποίηση της πραγματικής αποκέντρωσης του πολιτικού και διοικητικού συστήματος με την μεταβίβαση κρίσιμων αποφασιστικών αρμοδιοτήτων ανώτατης διοίκησης στις Περιφέρειες και τους Δήμους σύμφωνα με την αρχή της εγγύτητας και της επικουρικότητας που διέπει πλέον το σύστημα της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και το ευρωπαϊκό αυτοδιοικητικό κεκτημένο. Η συνακόλουθη αναβάθμιση του ρόλου των Περιφερειών συνάδει ακριβώς με την πραγμάτωση της δημοκρατικής αποκέντρωσης ως θεμελιώδους αρχής της οργάνωσης  της σύγχρονης και Δημοκρατικής Ελλάδας.
Γράφαμε δύο χρόνια πριν και επαναλαμβάνουμε σήμερα ότι: «Η κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων πρέπει να δρομολογηθεί στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδίου μεταρρύθμισης στο διοικητικό σύστημα της χώρας. Κρίσιμες πτυχές του σχεδίου πέραν εκείνων που αναφέρονται στην οργάνωση πραγματικά επιτελικού κράτους είναι:
·         Η μεταβίβαση νέων αρμοδιοτήτων από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις στις Περιφέρειες.
·         Η ανάθεση στις Περιφέρειες και των κρατικών λειτουργιών που σήμερα ασκούν οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις  με ειδικό πλαίσιο ελέγχου και συντονισμού της άσκησης αυτών των αρμοδιοτήτων από τα αντίστοιχα Υπουργεία.
·         Συγκρότηση Συμβουλίου Αποκέντρωσης για τον προγραμματικό συντονισμό των Υπουργείων, των Περιφερειών και των Δήμων.
·         Κρίσιμο βήμα στην κατεύθυνση αυτή είναι επίσης η άμεση συγκρότηση των Υπηρεσιών Ελεγκτή Νομιμότητας και ο άμεσος ορισμός των Ελεγκτών Νομιμότητας.»
Η κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί αποσπασματικά και κυρίως στην λογική του ξηλώματος ατελέσφορων πλην όμως εμβληματικών θεσμικών μεταρρυθμίσεων που λόγω της συγκυρίας δεν εφαρμόστηκαν και δεν ολοκληρώθηκαν. Η κατάργηση πρέπει να καταστρωθεί ως το πρώτο βήμα μίας συνολικής αναδιάταξης του πολιτικού και διοικητικού συστήματος με άξονα της αποκεντρωμένης δομής την τοπική αυτοδιοίκηση, τους Δήμους και τις Περιφέρειες.
Η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων στις Περιφέρειες δεν αρκεί για το βάθεμα της δημοκρατικής λειτουργίας του Κράτους. Άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτήν είναι η αναδιάρθρωση των Υπουργείων όχι όμως με την αριθμητική και μηχανιστική αναδιάταξη η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, συνήθως αποτυγχάνει στις δαιδαλώδεις διαδρομές της ανώτατης γραφειοκρατίας. Η αναδιάταξη πρέπει να συνοδευτεί από την ανάδειξη του επιτελικού ρόλου των Υπουργείων και την μεταβίβαση των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων στις Περιφέρειες κατά κύριο λόγο και στους Δήμους, δευτερευόντως. Όσο αυτό δεν συντελείται, παρότι διαρκώς διακηρύσσεται, οι κεντρικές και αποκεντρωμένες δομές του κράτους λειτουργούν επίμονα ως τροχοπέδη στην τοπική αυτοδιοίκηση και κατ΄επέκταση στην δημοκρατική συγκρότηση και λειτουργία του πολιτικού και διοικητικού συστήματος.