Νέες μορφές παρέμβασης των Δήμων στην Τοπική Ανάπτυξη


Του  Ράλλη Γκέκα

 Δρ. Οικονομικών ΟΤΑ

                Αναδημοσίευση από:  http://www.citybranding.gr/

Η κρίση που διέπει όλη την Ευρώπη έθεσε ξανά το θέμα της αποκέντρωσης και ιδιαίτερα της κατανομής αρμοδιοτήτων, μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΤΑ). Στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, κατά τη διάρκεια της κρίσης, παρουσιάστηκε μεταφορά αρμοδιοτήτων από την κεντρική κυβέρνηση στην ΤΑ. Η μεταφορά αυτή όμως, σε πολλές περιπτώσεις συνδυάστηκε με δύο πολύ σημαντικά στοιχεία:
Α) Οι μεταφερόμενες αρμοδιότητες δε συνοδεύτηκαν από τους ανάλογους πόρους. Είναι φανερό πλέον, ότι και στις «καλύτερες» αυτοδιοικητικές οικογένειες, παρατηρείται αυτό το φαινόμενο και
Β) σε πολλές περιπτώσεις η κεντρική κυβέρνηση προσπάθησε να «ξεσκαρτάρει» από πάνω της και να μεταφέρει στην ΤΑ, ότι πιο «τοξική» αρμοδιότητα είχε.
Για τους λόγους αυτούς η πολιτική της Ευρωπαϊκής ΤΑ φαίνεται να έχει μετατοπιστεί λίγο. Ενώ δηλαδή μέχρι τώρα διεκδικούσε αποκέντρωση, γενικά και αόριστα, τώρα και λόγω της στενότητας των χρηματοδοτικών πόρων, απαιτεί αποκέντρωση, αλλά με ιεράρχηση των δαπανών και των αρμοδιοτήτων που θα της μεταφερθούν, διατηρώντας πάντα το ουσιαστικό στοιχείο, που στην Ελλάδα είναι και Συνταγματικά κατοχυρωμένο, αυτό της συνοδείας των αρμοδιοτήτων που μεταφέρονται, με τους κατάλληλους χρηματοδοτικούς πόρους. Η νέα αυτή πολιτική εκφράστηκε με τον καλύτερο τρόπο στη τελευταία μελέτη του CEMR, για τα οικονομικά των Ευρωπαϊκών δήμων.
Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι ακόμη πιο σοβαρά. Όλοι γνωρίζουν ότι το ελληνικό κράτος είναι ένα από τα πιο συγκεντρωτικά στην Ευρώπη. Αυτός ο συγκεντρωτισμός επέδειξε τα όρια του με την κρίση. Ουσιαστικά, το κεντρικό κράτος αποσύρθηκε από τις τοπικές κοινωνίες και από την πολιτική κοινωνικής αλληλεγγύης.
Για να καλύψουν το κενό που δημιουργήθηκε οι πολίτες κατέφυγαν στην πλησιέστερη σε αυτούς εξουσία, στους δήμους και αυτοί, κατά γενική ομολογία, ανταποκρίθηκαν θετικά και αποτελεσματικά.
Σε αυτή τη μετακίνηση αρμοδιοτήτων, που πραγματοποιήθηκε χωρίς μεταφορά πόρων, το κεντρικό κράτος συνεχίζει και συμπεριφέρεται ως «γεροντοκόρη». Εάν θεωρήσουμε ότι ο «Καλλικράτης» σχεδιάστηκε πριν την εφαρμογή των μνημονίων, κατά τη διάρκεια της κρίσης καμία ουσιαστική μεταφορά αρμοδιοτήτων προς την ΤΑ δεν έχει θεσπιστεί. Ίσως, για να σκεφτούμε και λίγο πονηρά, δεν είναι και πολύ τυχαίο, αφού έτσι η κεντρική κυβέρνηση μπορεί να παρακάμψει, με κάποια προσωρινά ευρωπαϊκά κονδύλια, το άρθρο 102 του Συντάγματος, που επιβάλλει κάθε μεταφερόμενη αρμοδιότητα να συνοδεύεται από τους ανάλογους πόρους. Το γεγονός πάντως είναι ένα. Υπάρχει δυσαρμονία σε ότι συμβαίνει στην πραγματική κοινωνία και οικονομία και στο θεσμικό πλαίσιο του διοικητικού χάρτη της χώρας.
Όλα τα παραπάνω συνάδουν στην προετοιμασία της ΤΑ, ώστε να είναι έτοιμη να απαντήσει στα ερωτήματα ποιες, πόσες και πώς οι αρμοδιότητες μπορούν να αποκεντρωθούν, σε ποιους δήμους και πότε.

Στρατηγικός και Επιχειρησιακός Σχεδιασμός των Δήμων: προγραμματισμός - στοχοθεσία


Του Τάσου Σαπουνάκη
 Οικονομολόγου- Συμβούλου Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Αναδημοσίευση από:  http://www.citybranding.gr/

Πολλές αξιόλογες θεσμικές παρεμβάσεις που κατά καιρούς επιχειρήθηκαν στο πλαίσιο βελτίωσης της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν κατόρθωσαν να επιφέρουν μέχρι σήμερα στη χώρα μας τα επιθυμητά αποτελέσματα εξ αιτίας της αδυναμίας ιεράρχησης των προτεραιοτήτων, της αλληλοεπικάλυψης των αρμοδιοτήτων, αλλά κυρίως λόγω της απουσίας μιας κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων, παρότι η αναγκαιότητα των εννοιών του προγραμματισμού και της στοχοθεσίας έχει θεσμικά αναγνωριστεί.
Πράγματι, κυρίαρχη θέση στη σύγχρονη διοικητική επιστήμη και πρακτική κατέχει η έννοια της οργάνωσης. Βασικά της στοιχεία είναι το όραμα (vision) και η αποστολή (mission). Το δε μέσο για την πραγμάτωσή τους είναι ο προγραμματισμός (planning). Ως βασική λειτουργία του management, ο προγραμματισμός θέτει τους στόχους και προσδιορίζει τους τρόπους και τις ενέργειες μέσω των οποίων αυτοί θα πραγματοποιηθούν.
Δεδομένου λοιπόν ότι οι κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες μιας σύγχρονης κοινωνίας, όπως της ελληνικής, απαιτούν σύγχρονες μεθόδους παροχής υπηρεσιών, η εισαγωγή βασικών αρχών του management στη Δημόσια Διοίκηση και Αυτοδιοίκηση θεωρήθηκε αυτονόητη για τον κοινό νομοθέτη.
Έτσι ο Προγραμματισμός και η Στοχοθεσία «εισέβαλαν» στη Δημόσια Διοίκηση και την Αυτοδιοίκηση. Πιο συγκεκριμένα, με τους Ν. 3463/06 και 3852/10 ο Προγραμματισμός (τον οποίο αρχικά συναντούμε στη ιστορία των διοικητικών μεταρρυθμίσεων της χώρας ως «δημοκρατικό προγραμματισμό» με το ν.1622/86) καθιερώνεται ως εργαλείο σχεδιασμού και ανάπτυξης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (α΄ και β΄ βαθμού) μέσω των πενταετών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.
Μερικά χρόνια νωρίτερα το όραμα για μια Διοίκηση με Στόχους επιχειρείται να γίνει πραγματικότητα με το ν. 3230/04. Ωστόσο, τόσο ο Προγραμματισμός, όσο και η Στοχοθεσία δεν εμπεδώθηκαν στη διοικητική φιλοσοφία και πρακτική της χώρας μας, αν και διεθνώς αναγνωρίζεται η σχέση τους ως ουσιώδης όρος για την αποτελεσματική λειτουργία και αναπτυξιακή προοπτική της Δημόσιας Διοίκησης.


Καμίνης: Πυξίδα των μεταρρυθμίσεων η αποκέντρωση και η ενίσχυση της οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΜΙΝΗ
ΣΤΗΝ 1η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΞΗΣ "ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ"
22.11.2015



Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Σας ευχαριστώ όλους, τον κάθε έναν από εσάς, που είστε εδώ σήμερα. Στην έναρξη της 1η Ετήσιας Ολομέλειας της Αυτοδιοικητικής Παράταξης «Δικαίωμα στην Πόλη».
Ξεκινήσαμε το ταξίδι μας περίπου πέντε χρόνια πριν. Στην πιο δύσκολη μεταπολιτευτική καμπή της χώρας και βεβαίως της Αθήνας. Σε μια εποχή ανατροπών, πολιτικής ρευστότητας, εναλλαγής κυβερνήσεων, μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων και ορατού κινδύνου να διαρραγεί η κοινωνική συνοχή.
Ξεκινήσαμε όμως αποφασισμένοι να αποτινάξουμε στερεότυπα, αγκυλώσεις και αδιέξοδες προκαταλήψεις του παρελθόντος και να ακολουθήσουμε ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης στον μεγαλύτερο δήμο της χώρας. Εκεί, εδώ δηλαδή, όπου συμπυκνώθηκαν οι πιο δραματικές όψεις και κληρονομιές της κρίσης, εδώ όμως απ’ όπου ξεκινούν οι τομές και οι κρίσιμες αλλαγές. Στην Αθήνα!
Και χαίρομαι πραγματικά, πολιτικά αλλά και ανθρώπινα, που στην δύσκολη και γεμάτη αντιξοότητες αυτή πορεία ήμασταν – και παραμένουμε, πιστεύω – συντονισμένοι και ενωμένοι. Ταυτοχρόνως σοβαροί, ευρηματικοί, μεθοδικοί και καινοτόμοι.
Καθένας από εσάς από το δικό του πόστο και το δικό του ρόλο ευθύνης, άλλοι με μακρά εμπειρία και αγώνες στο χώρο της ενασχόλησης με τα κοινά, άλλοι στο ξεκίνημά τους, όλοι όμως μαζί σε μια  κοινή διαδρομή με κατεύθυνση την αναβάθμιση της Αθήνας. Μακριά από ανέξοδους λαϊκισμούς, αγωνισθήκαμε για την πόλη, τους δημότες και τους κατοίκους της, για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στο σύνολό της.
Η Αθήνα έγινε και παραμένει για όλους εμάς, μέσα σε μια δίνη πολιτικών εξελίξεων, η κεντρική πολιτική σκηνή, όπως άλλωστε πολλές φορές έχω τονίσει. Μια σταθερά που εμπιστεύτηκαν οι κάτοικοι, ανακάλυψαν και πάλι οι επισκέπτες και οι τουρίστες, έκανα έγκριτο συνομιλητή και συνεργάτη τους οικονομικοί, πανεπιστημιακοί, κοινωνικοί, επιχειρηματικοί, πολιτιστικοί φορείς, οργανισμοί και ιδρύματα. Εντός και εκτός συνόρων!  
Γίναμε εθνικοί παίκτες, παραμένοντας τοπικοί! Διεκδικώντας δυναμικά, αντί να επαιτούμε όπως συνηθιζόταν έως τότε, από μια δυσκίνητη και συχνά αναποφάσιστη κεντρική κυβέρνηση.

Το Συμβούλιο Επικρατείας αναγνωρίζει στους ΟΤΑ την αρμοδιότητα της καθαριότητας των τάφων και της αφής των κανδηλίων

Μία σημαντική Απόφαση του Δ΄Τμήματος του Συμβουλίου Επικρατείας έρχεται να βάλει τέλος στην αμφισβήτηση του δικαιώματος των Δήμων να μισθώνουν την υπηρεσία καθαριότητας των ταφικών μνημείων και την αφή των κανδηλίων είτε να παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες με δικό τους προσωπικό. Γύρω από το θέμα αυτό έχουν υπάρξει αρκετές αντιδικίες ενώ Αποφάσεις κατωτέρων δικαστηρίων έχουν στερήσει τα δημοτικά νεκροταφεία από σημαντικούς πόρους και έχουν δώσει την ευκαιρία σε διάφορες μορφές εκμετάλλευσης να δρουν σε βάρος του δημοτικού συμφέροντος. Μετά από αυτή την Απόφαση αναμένεται επικουρικά και η διάταξη του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών να θέσει οριστικό τέρμα στην αμφισβήτηση.
Το ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ δημοσιεύει αυτούσια την Απόφαση του ΣτΕ

1079/2015 ΣΤΕ
Διαδημοτικά κοιμητήρια. Παραχώρηση στην κοινοπραξία, που είχε αναλάβει την κατασκευή του κοιμητηρίου, δικαιώματος εκμίσθωσης του καταστήματος που βρίσκεται σε αυτό. Η διαφορά που γεννάται από την αμφισβήτηση της απόφασης σφράγισης του καταστήματος, που έχει μισθώσει ο αιτών, είναι διοικητική και υπάγεται στην ακυρωτική αρμοδιότητα του ΣτΕ. Η αιτούσα κοινοπραξία δεν είχε δικαίωμα να εκμισθώσει το κατάστημα, κατά τρόπο που να αποστερεί το Σύνδεσμο από τις προσόδους του από τις υπηρεσίες καθαριότητας των τάφων και αφής των κανδηλίων, τις οποίες υπηρεσίες έχει δικαίωμα να παρέχει ο ίδιος, απευθείας ή με εργολαβία κατόπιν διαγωνισμού. Απορρίπτεται η αίτηση ακύρωσης. Η υπόθεση εισήχθη στην επταμελή σύνθεση με την αριθ. 1074/2012 απόφαση του ΣτΕ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 

Υποχρεωτική η εντός ενός μηνός μεταβίβαση των επιχορηγήσεων για τα λειτουργικά των Σχολείων από τον Δήμο στις Σχολικές Επιτροπές

Η ΠΡΑΞΗ 269/2015 ΚΛΙΜ. ΤΜ.7 ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ


Το Ελεγκτικό Συνέδριο με την Πράξη 269/2015 του Κλιμακίου του 7ου Τμήματος αποφάνθηκε ότι ο Δήμος έχει υποχρεώσει να μεταβιβάζει στις οικείες Σχολικές Επιτροπές εντός μηνός από την αποδοχή τις πιστώσεις για τις λειτουργικές ανάγκες των Σχολείων. Η μη τήρηση της προθεσμίας δεν καθιστά μη νόμιμη την εκπρόθεσμη μεταβίβαση μπορεί όμως να συνιστά παράβαση καθήκοντος για τα αρμόδια όργανα του Δήμου, δηλαδή το Δημοτικό Συμβούλιο αλλά και τους υπηρεσιακούς παράγοντες. Το ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ δημοσιεύει αυτούσια την Πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Πράξη 269/2015 Κλιμ. Τμ. 7 - Συνοπτική περιγραφή

Θεσμοθετήθηκε η ειδικότερη υποχρέωση της διάθεσης ποσοστού ύψους 9% των προερχόμενων από τον Φ.Ε.Φ.Ν.Π. πιστώσεων στις Σχολικές Επιτροπές κάθε δήμου για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών των σχολείων της εδαφικής του περιφέρειας, και δη εντός ορισμένης προθεσμίας (το αργότερο μέσα σε ένα μήνα από την ημέρα που θα λάβουν γνώση της απόφασης κατανομής). Ορίστηκε, επίσης, ότι η μη τήρηση της ως άνω προθεσμίας δύναται να οδηγήσει σε ανάκληση από τον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης της μεταβιβασθείσας προς το δήμο πίστωσης και μεταφορά της στον προϋπολογισμό της κατά τόπον αρμόδιας Περιφέρειας, προκειμένου από αυτήν πλέον, καθ’ υποκατάσταση του δήμου, να διατεθεί για τον ίδιο σκοπό. Ενόσω, πάντως, τέτοια ανακλητική απόφαση δεν έχει εκδοθεί, η προοριζόμενη για τις Σχολικές Επιτροπές πίστωση παραμένει στο δήμο, ως έσοδο αυτού, τυχόν δε ανάλωση της συγκεκριμένης πίστωσης για τη διενέργεια άλλων δαπανών του δήμου προκαλεί έλλειμμα στη διαχείριση του τελευταίου, σε αποκατάσταση του οποίου ευθύνονται τα δημοτικά όργανα που συνέπραξαν στην κατά τα ανωτέρω μη νόμιμη διάθεσή της. Δύναται, όμως, ενόψει του ειδικού προορισμού της πίστωσης να μεταβιβασθεί αυτή και μετά την άπρακτη πάροδο της ορισθείσας προθεσμίας απόδοσης εκ μέρους του Δήμου του καταναμητέου ανά Σχολική Επιτροπή ποσού, μη αποκλειομένης, πάντως, στην περίπτωση αυτή της αναζήτησης ευθυνών από τα όργανα του Δήμου λόγω παράβασης της αρχής της οικονομικότητας, που επιβάλλει την έγκαιρη διάθεση και χρήση των προβλεπόμενων εκ του νόμου μέσων για την υλοποίηση των κρατικών πολιτικών, ή της αποκατάστασης της όποιας ζημίας προκαλείται σε βάρος της Σχολικής Επιτροπής εξαιτίας της καθυστέρησης απόδοσης. Νόμιμες δαπάνες.
ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

Ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων (CLLD)

Γράφει η  Νίκη Ταντάλου

Θέμα
Τα Άρθρα 32-35 (4) του κανονισμού κοινών διατάξεων (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, που ισχύει για το νέο ΕΣΠΑ, σε ότι αφορά  τη CLLD βασίζονται στην προσέγγιση LEADER και αφορούν τέσσερα από τα ταμεία που καλύπτονται από το Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο – το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας – κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020 (τα ΕΔΕΤ – τα Ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία).
Παράλληλα η Ολοκληρωμένη τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων, αναφέρεται ρητά στο Σχέδιο του περιφερειακού Επιχειρησιακού προγράμματος της Στερεάς Ελλάδας με την εξής αναφορά :
«Στην ΠΣΤΕ υπάρχουν ειδικές περιοχές, με σχεδόν μόνιμα οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά κ.α. μειονεκτήματα. Τέτοιες περιοχές μπορεί να είναι ορεινές, απομακρυσμένες, περιοχές με βιομηχανική παρακμή, αγροτικές, περιοχές με έντονα δημογραφικά προβλήματα, αστικές με έντονη υποβάθμιση κ.α. Για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη αυτών των περιοχών, η νέα πολιτική συνοχής προσφέρει τη δυνατότητα στήριξης μέσω των νέων μέσων εδαφικής ανάπτυξης όπως είναι οι ολοκληρωμένες αστικές παρεμβάσεις και τα σχέδια Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία των Τοπικών Κοινοτήτων (ΤΑΠΤΟΚ), τα οποία σε μεγάλο βαθμό στηρίζονται στη θετική εμπειρία του Leader. Η εμπειρία αυτή, όπως και άλλων προγραμμάτων, έδειξε ότι ολοκληρωμένες πολυθεματικές παρεμβάσεις δύνανται να καλύψουν σημαντικές ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων και να ενισχύσουν την ενδογενή τοπική ανάπτυξη. Συμπερασματικά, η προώθηση της ανάπτυξης ειδικών χωρικών ενοτήτων, μέσω νέων ολοκληρωμένων παρεμβάσεων θα μπορούσε να βελτιώσει το δημογραφικό, την απασχόληση, την ποιότητα  ζωής και την τοπική οικονομία.»

Είναι γεγονός πως τα τελευταία 20 χρόνια, η προσέγγιση LEADER  αναφορικά με την ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων (CLLD) – που χρηματοδοτήθηκε από τα διαρθρωτικά και ταμεία αγροτικής ανάπτυξης, αποδείχθηκε ένα αποτελεσματικό και αποδοτικό εργαλείο στην υλοποίηση αναπτυξιακών πολιτικών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προωθήσει αυτή τη μέθοδο υλοποίησης επίσης μέσω
κοινοτικών πρωτοβουλιών, όπως οι URBAN  και EQUAL . Στην περίπτωση του LEADER, για το οποίο παρέχεται συνεχής υποστήριξη της ΕΕ από το 1991, έχει εξελιχθεί σε σημαντικό στοιχείο της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης με υψηλό βαθμό αποδοχής σε όλη την Ευρώπη. Από το 2007, η τοπική ανάπτυξη έχει χρησιμοποιηθεί επίσης εντός του Ευρωπαϊκού ταμείου θάλασσας και αλιείας για την υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης των αλιευτικών κοινοτήτων.
Η CLLD είναι ένα επιμέρους εργαλείο προς χρήση σε υπο-περιφερειακό επίπεδο, το οποίο λειτουργεί συμπληρωματικά προς τη λοιπή αναπτυξιακή υποστήριξη σε τοπικό επίπεδο. Η CLLD μπορεί να κινητοποιήσει και να εμπλέξει τοπικές κοινότητες και οργανώσεις προκειμένου να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς περιορισμούς ανάπτυξη, καλλιεργώντας την εδαφική συνοχή και επιτυγχάνοντας του επιμέρους στόχους πολιτικής.

Ποια είναι η έννοια της ανάπτυξης με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων (CLLD)
Η μεθοδολογία που αφορά τη CLLD για τα ΕΔΕΤ: