Άρθρο του Δημήτρη Κατσούλη
Η Περιφέρεια ως επίπεδο Αυτοδιοίκησης έχει μόνο
τρία χρόνια ζωής. Η θεσμοθέτησή της με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» αποτελεί μία σημαντική τομή στο διοικητικό
και πολιτικό σύστημα, τομή όμως που έμεινε ατελής εξαιτίας της οικονομικής
κρίσης και των μνημονιακών πολιτικών. Υπάρχουν ασφαλώς και εγγενείς θεσμικές
αστοχίες από τον ίδιο τον νομοθέτη. Η ανάλυση όλων αυτών των παραμέτρων είναι
αναγκαία για να κατανοήσουμε την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει η Περιφέρεια
για να αναδειχθεί σε πραγματικό επίπεδο Αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο μίας
πολυεπίπεδης διακυβέρνησης ως απόρροια της ενσωμάτωσης του ευρωπαϊκού
αυτοδιοικητικού κεκτημένου.
Η ελληνική αυτοδιοικητική Περιφέρεια
«στιγματίζεται» από την μηχανιστική μετάβαση της από την κρατική Περιφέρεια,
την αναγωγή στην νομαρχιακή αυτοδιοίκηση η οποία κουβαλούσε αντίστοιχα το ίδιο
φορτίο της κρατικής νομαρχίας και τέλος από την αναγωγή στην πρωτοβάθμια τοπική
αυτοδιοίκηση που αποτελούσε ιστορικά την μοναδική αυτοδιοικητική εμπειρία του
ελληνικού πολιτικού και διοικητικού συστήματος . Όλα αυτά συνθέτουν έναν θεσμό
που δεν έχει δική του ταυτότητα γεγονός που δεν του επιτρέπει να κατακτήσει την θέση που του ανήκει σε ένα
πολυεπίπεδο σύστημα διακυβέρνησης.
Η πρώτη θητεία συνέπεσε με το Μνημόνιο. Τα
αποτελέσματά του ήταν καταστροφικά για την Αυτοδιοίκηση στο σύνολό της αλλά και ειδικότερα για την Περιφέρεια. Η περικοπή έως
την ουσιαστική κατάργηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, η αποψίλωση από
την κατάλληλο προσωπικό, ο εκμηδενισμός του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων
κατέστησαν την Περιφέρεια ανίκανη να συγκροτηθεί και να φέρει σε πέρας την
αποστολή της. Μόνο η διαχείριση του ΕΣΠΑ μπόρεσε να δώσει μία ανάσα καταξίωσης
αλλά και αυτό είχε ήδη υποθηκευτεί από τις επιλογές των κρατικών Περιφερειών
και των Υπουργείων.