Οι εκλογές στις Κοινότητες κατά τον Ν. 4804/2021

 

Του Δημήτρη Ι. Κατσούλη 

Ο Ν.4804/2021 εκτός της κατάργησης της απλής αναλογικής του Ν. 4555/2018 και της επαναφοράς συστήματος ex lege πλειοψηφίας για τον Δήμαρχο και τον Περιφερειάρχη καθώς και της μείωσης του ορίου εκλογής από τον πρώτο γύρο στο 43%, επέφερε σημαντικές ανατροπές και στο σύστημα εκλογής των οργάνων της δημοτικής αποκέντρωσης, των Προέδρων και των Συμβουλίων Κοινοτήτων. Τα ερωτήματα που μας θέτουν πολλοί  φίλοι και συνομιλητές αναδεικνύουν την ελλιπή ενημέρωση για τις αλλαγές αυτές.  Στο παρόν άρθρο κωδικοποιούμε τις βασικές επιλογές του Ν.4804/2021 για την εκλογή των οργάνων των Κοινοτήτων.

Ο νομοθέτης του Ν.4804/2021 ανέτρεψε μία πολυετή νομοθετική επιλογή που ίσχυε από το 1997  με το νόμο του Προγράμματος Ιωάννης Καποδίστριας με τον οποίο καταστρώθηκε για πρώτη φορά το σύστημα δημοτικής αποκέντρωσης με Τοπικά Συμβούλια στην θέση των καταργηθέντων Κοινοτήτων. Πάντοτε η εκλογή στα Τοπικά Συμβούλια γινόταν με το σύστημα της απλής αναλογικής ανεξαρτήτως του αποτελέσματος για την εκλογή Δημάρχου και Δημοτικού Συμβουλίου. Ο νομοθέτης δηλαδή δεν επέβαλε την πλειοψηφία του Δημάρχου στα Τοπικά Συμβούλια ή μετά τον Καλλικράτη στα Συμβούλια της Κοινότητας. Ο Ν. 4804/2021 επιτάσσει την πλειοψηφία του Δημάρχου σε όλα τα Συμβούλια της Κοινότητας, δηλαδή στις Κοινότητες με πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων. Αντιθέτως στις Κοινότητες κάτω των 300 κατοίκων εκλέγεται μόνο Πρόεδρος και αυτός είναι ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης υποψήφιος του συνδυασμού που αναδείχθηκε πρώτος με απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία εγκύρων ψηφοδελτίων στην Κοινότητα. Στις Κοινότητες δηλαδή κάτω των 300 κατοίκων ισχύει η παλαιά εκλογική αρχή της εκλογής με βάση τα αποτελέσματα στην Κοινότητα και όχι στον Δήμο.

Γιώργος Παπανδρέου: Συμμετοχική Δημοκρατία αντί μίας εξουσίας λάφυρο προς κατοχή.

 

Συνέντευξη στην Εφημερίδα “Δημοσιογραφος”  και  στον Γιώργο Λαουτάρη

1. Η κυβέρνησή σας θέσπισε την πιο ριζική μεταρρύθμιση της αυτοδιοίκησης, τον «Καλλικράτη», που άλλαξε ριζικά τον χάρτη των Δήμων. Περιγράψτε μας τις αντιδράσεις που έφτασαν τότε στο γραφείο σας. Σίγουρα μεταξύ αυτών θα υπήρξαν και κάποιες από την περιοχή μας. Αισθάνεστε δικαιωμένος για εκείνη την απόφαση;

Το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» του 2010, αποτελεί συνέχεια του Προγράμματος Καποδίστριας (1997). Και τα δύο, είναι μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε το ΠΑΣΟΚ. Στον πυρήνα τους είχαν τη φιλοσοφία της συνένωσης υπαρχόντων Δήμων, με σκοπό την αποκέντρωση της εξουσίας με την ενίσχυση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και με γνώμονα την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών.

Και ο «Καλλικράτης», όπως και ο «Καποδίστριας», βρήκε ισχυρές αντιδράσεις που εκφράστηκαν ακόμη και με μεγάλες κινητοποιήσεις, κατανοητές αλλά και άδικες ως προς το περιεχόμενό τους, καθώς παρά την όποια επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε για να χτυπηθεί αυτή η απολύτως αναγκαία μεταρρύθμιση, η ουσία που ενόχλησε, ήταν ότι καταργήθηκε ένας πολύ μεγάλος αριθμός θέσεων εξουσίας, αλλά και αχρείαστων και κοστοβόρων οργανισμών που απορροφούσαν σημαντικούς πόρους που πλήρωναν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο οι πολίτες.

Βέβαια, επειδή καλό είναι να αναδεικνύεται η αλήθεια που πάντα είναι ωφέλιμη, ούτε η πολιτεία, ούτε και οι ίδιοι οι δήμοι και οι περιφέρειες, με κάποιες φωτεινές βέβαια εξαιρέσεις, έπραξαν στη συνέχεια τα δέοντα για να ενισχυθεί περαιτέρω η συμμετοχή των πολιτών, η διαβούλευση και η λογοδοσία, ώστε οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης να καταστούν και πιο ανοιχτοί και πιο αποτελεσματικοί όσον αφορά την αποστολή τους.