Ομιλία του Απόστολου Κατσιφάρα Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας

ΕΝΩΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΣΤΟ 4ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

«Από την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση στην Περιφερειακή Διακυβέρνηση»

ΣΑΒΒΑΤΟ 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016

Αγαπητοί συνάδελφοι,   θα προσπαθήσω σε λίγο χρόνο   να θέσω προβληματισμούς και ερωτήματα.   Κατ' αρχήν νομίζω ότι όλοι συμφωνούμε από τη μέχρι τώρα πορεία της συζήτησης, τη διάσταση του πολιτικού ελλείμματος που υπάρχει στη χώρα. παρατηρητές, σχολιαστές και ελάχιστοι διαμορφωτές μιας νέας πορείας που χρειάζεται η χώρα μας.

Η κρίση, δυστυχώς δεν είναι μόνο εδώ, παρούσα. Βαθαίνει περισσότερο. Στη Λευκάδα, για όποιον θυμάται, είχαμε μιλήσει για το 3ο μνημόνιο και για το 4ο που έρχεται. Σήμερα το 4ο αμπαλάρεται. Είναι πώς θα διατυπωθεί   για να βγει προς τα έξω.

Δεν είναι μόνο σε επίπεδο αυτό που ξέρουμε ως κόφτη, είναι πολύ πιο επίσημο που θα έρθει. Και η εμπειρία από τα μνημόνια, το πρώτο σκέλος είναι δημοσιονομικές πολιτικές.

Λοιπόν, εμείς καταφέραμε ως χώρα να έχουμε σε 7 χρόνια 4 μνημόνια, 3 συν 1, 4 κυβερνήσεις από όλο το πολιτικό και ιδεολογικό φάσμα,   στην ίδια πεπατημένη.  

Εδώ χρειάζεται ν’ αναρωτηθούμε και να δούμε τι έχει συμβεί: Το πολιτικό σύστημα δεν κατανόησε το πρόβλημα; Δεν είδε το αίτιο; Δεν κατάφερε να συνεννοηθεί πολιτικά αφού το είδε να το διαπιστώσει; Αφού το είδε να συνδιαμορφώσει ένα νέο συνεκτικό εθνικό σχέδιο; Να το υλοποιήσει με συνέπεια; Εν τέλει αγαπητοί   συνάδελφοι λείπει όραμα και εθνικό σχέδιο από τη χώρα μας.

Δεν αφορά μόνο αυτούς που φεύγουν, αφορά και αυτούς που έρχονται. Και η κρίση καλά κρατεί. Προσέξτε όμως ποια είναι τ’ αποτελέσματα για να πάμε στις αρμοδιότητες που έχουμε εμείς. Η ανεργία στα ύψη, οι μισθοί στο κατώτατο επίπεδο, το μοντέλο εργασίας πλήρως αποσαθροποιημένο και καταφέραμε μια κοινωνία της εργασίας να είναι μια κοινωνία των επιδομάτων. Αυτό διαχειριζόμαστε σήμερα. Δεν υπάρχει κάτι άλλο. Όλοι σώζουμε, και όλοι ηττόμαστε. Σε επίπεδο αποτελέσματος.

Κατ' αρχήν αγαπητοί συνάδελφοι πρέπει να υπάρχει ένα σοκ πρώτα σ’ εμάς, να κατανοήσουμε γιατί έχουμε πλαίσιο αρμοδιοτήτων. Ο σκληρός πυρήνας της αιρετής Περιφέρειας των αρμοδιοτήτων είναι η ανάπτυξη. Αυτό δηλαδή που είναι και πρόβλημα στη χώρα. Η ανάπτυξη όμως δεν είναι ένα ουδέτερο στοιχείο. Έχει να κάνει με   τον άνθρωπο και τις αξίες της δημοκρατίας.   Και παρεμβαίνει σε όλα αυτά.

Αυτό είναι το τοπίο. Δε βάζω όλα τα υπόλοιπα που υπάρχουν, όλοι τα ξέρουμε για πολιτικές συμμαχίες στην Ευρώπη, για γεωπολιτικά θέματα, προσφυγικά, όλοι τα ξέρουμε.   Παρουσιάστηκε από την κυβέρνηση το πρώτο σχέδιο, το νομοσχέδιο «σκούπα» το οποίο έρχεται και διορθώνει, διευθετεί, καλύπτει, μέχρι εδώ όλα καλά.   Υπάρχει ένας άλλος διάλογος   για την αναμόρφωση του "Καλλικράτη" ή για την επαναθεσμοθέτηση του "Καλλικράτη" για μια άλλη μεταρρύθμιση.

Να πάμε λοιπόν και στα δύο ως πρώτο σχόλιο για να καταθέσουμε τις προτάσεις μας. Στο πρώτο συμφωνούμε   γιατί όλοι θεωρούμε, ακόμη κι αυτοί που δεν το λένε,   ότι ο "Καλλικράτης" ήταν η μεγαλύτερη, η σοβαρότερη μεταρρύθμιση που τόλμησε να κάνει η Ελληνική Δημοκρατία τα τελευταία χρόνια.

Αυτή είναι η πραγματικότητα. Με τα προβλήματά της και τις αδυναμίες της. Αλλά είναι η μεγαλύτερη. Είναι οντότητα ο θεσμός αυτή τη στιγμή. Είναι θεσμική οντότητα.   Διαχειριστική πολιτική και συμμετοχική.

Το δεύτερο: Για πρώτη φορά, υπήρχε οδικός χάρτης στην Αυτοδιοίκηση. Υπήρχε. Να δούμε συμπλήρωση; Να δούμε. Άρα λοιπόν   σε ό,τι αφορά αυτό που έχει κατατεθεί   μέσα από τις Επιτροπές, δεν είναι τίποτε άλλο παρά είναι διευθυντικού χαρακτήρα παρεμβάσεις. Δηλαδή πώς θ’ αλλάξουμε το όνομα και πώς αν είναι ένας θα το κάνουμε τρεις.

Δυο πράγματα με ανησυχούν. Το ένα είναι, γραφειοκρατικοποιεί την πολιτική.   Και αυτό δε μπορεί να το κάνει η Αριστερά.   Η πολιτική είναι κάτι δυναμικό, είναι συμμετοχική. Η δημοκρατία είναι κινηματική. Δε μπορεί να τη γραφειοκρατικοποιεί. Ακόμη παρεμβαίνει και στον τρόπο το πώς θα δουλεύουν τα επιμέρους όργανα όπως είναι η Επιτροπή Διαβούλευση ή οτιδήποτε άλλο.

Αυτή είναι αγκύλωση, είναι μια αντίληψη ηττημένου κρατισμού. Και δε μπορεί να την αφήσουμε.   Είναι ελεύθερη διαδικασία στη δημοκρατία. Αν οριοθετήσουμε και πολιτικά τι εννοούμε μ’ αυτά θα βγούμε πιο δυνατοί.

Το δεύτερο μεγάλο θέμα που μπαίνει εδώ: Ωραία, θα πάμε σε μια μεγάλη αλλαγή. Πώς θα οραματιζόμαστε αγαπητοί φίλοι συνάδελφοι, την Αυτοδιοίκηση μετά από 15 χρόνια; Ποιο είναι το όραμά μας; Τι θέλουμε να έχει ως θεσμός; Θέλουμε να είναι συμμετοχική κατ' αρχήν;   Να είναι λαϊκός ο θεσμός; Θέλουμε να είναι αντιπροσωπευτική; Θέλουμε να   είναι αυτόνομη και ανεξάρτητη και αναπτυξιακή;

 Εδώ θέλει και τα θεσμικά εργαλεία. Και εδώ είναι η μεγάλη πρόκληση που πρέπει να μπούμε μπροστά. Και πώς μια Αυτοδιοίκηση Β’ βαθμού θα την κάνουμε ως μια περιφερειακή διακυβέρνηση. Μη μας φοβίζει το πλαίσιο. Υπάρχει. Σε ώριμες δημοκρατίες υπάρχει. Εμείς στην Ελλάδα κουβαλάμε μια άλλη νοοτροπία. Γιατί δεν το κάνουμε;

Γιατί το πολιτική σύστημα δεν τόλμησε ποτέ να το κάνει; Γιατί οι Περιφέρειες κλέβουν τα έργα στην παρουσίαση από το κεντρικό κράτος, οι Δήμοι τα κλέβουν από τις Περιφέρειες το τι θα κάνουν και το κεντρικό κράτος επειδή είναι αργό και βαρύ, αφού δεν προλαβαίνει να τα κλέψει όλα, τι κάνει; Κρατάει κι ένα δικό του να παρεμβαίνει και να λέει ότι υπάρχει. Αυτό δεν είναι;

Αυτή δεν είναι η πραγματικότητα; Γιατί συμβιβαζόμαστε μ’ αυτή την πραγματικότητα; Είναι η ευκαιρία λοιπόν εάν θέλουμε να κάνουμε θεσμικές αλλαγές, ν’ απαντήσουμε σε κρίσιμα θέματα. Το πρώτο θέμα και νομίζω ότι είναι πολύ ώριμα τα πράγματα, η βιωσιμότητα αγαπητοί συνάδελφοι των τοπικών οικονομιών και το μέλλον των τοπικών κοινωνιών, άρα και η προοπτική της χώρας   μέσα σ’ ένα ασφαλές, δημοκρατικό πλαίσιο   επιβάλλουν πλέον έναν άλλο πολιτικό ρόλο για τις Περιφέρειες, αλλά και για την ΕΝ.Π.Ε..

Είναι ώριμος πλέον ένας άλλος τρόπος σύνδεσης κεντρικής με την Περιφερειακή Διοίκηση και στην κατεύθυνση αυτή πιστεύω ότι πρέπει   με στοχοπροσήλωση να επιτύχουμε τ’ ακόλουθα: Σταδιακή απελευθέρωση αρμοδιοτήτων προς τις Περιφέρειες, στη διαχείριση των πόρων, την κοινωνική πολιτική, και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση καθώς και τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων που ήταν στον "Καλλικράτη" και ήταν πολύ σοβαρή παρέμβαση της Δευτεροβάθμιας   και Τριτοβάθμιας Υγειονομικής Περίθαλψης. Όπως είναι σε όλη την Ευρώπη.

Όχι να παίρνουμε αρμοδιότητες που αποτυχαίνει ο άλλος. γιατί αυτό γίνεται σήμερα. Χρησιμοποιείται ο θεσμός ως πολιτικό αμορτισέρ. Δε γίνεται να εκτονώνει, ευθύνη θέλει. Και για να πάρει ευθύνη, τη θέλει θεσμικά. Και ν’ απολογηθεί θεσμικά.

Ενίσχυση του ρόλου των Περιφερειών στην εθνική στρατηγική. Κυρίως στους τομείς της απασχόλησης. Δε συμμετέχουμε αγαπητοί φίλοι πουθενά. Όλο το Πρόγραμμα το εκτελεί η Περιφέρεια, δεν έχει κανένα ρόλο σε καμία πολιτική είτε του ΟΑΕΔ ή οτιδήποτε άλλο. Ασύνδετα πράγματα. Η απορρόφηση των πόρων, η πρόκληση, οι επενδύσεις, με το διακύβευμα που δεν είναι τίποτε άλλο από την απασχόληση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ο καθένας καλά κρατεί με το δικό του χώρο.

Η κατάργηση των αποκεντρωμένων Διοικήσεων: Νομίζω πρέπει να τελειώσει αυτό. Έχουμε κουραστεί να το λέμε και να το αποδέχεται η κεντρική εξουσία κι έχουμε μια σχέση 6 χρόνια που και οι μεν και οι δε αποδέχονται αυτό που δεν το κάνουν. Και βεβαίως, πρέπει να οριοθετήσουμε και τις θέσεις μας με τους Δήμους.  

Αγαπητοί συνάδελφοι θέλει μια τόλμη εδώ. Τι θέλουμε κατ' αρχήν; Θέλουμε χειραφετημένους θεσμούς. Όχι χειραγωγούμενους. Χειραφετημένους και αυτόνομους. Άρα και εμείς θα πρέπει να δώσουμε με την ίδια γενναιότητα αυτές   τις αρμοδιότητες που πρέπει να πάνε στους Δήμους.

Μεταφορά των μαθητών: Όπως έχει όλη τη σχολική στέγη, τα πάντα. Ήταν στον "Καλλικράτη".   Την ευκολία επιλέξαμε. Μεταφορά των μαθητών. Στο σύνολό του η αρμοδιότητα στον Α’ βαθμό.  

Διαχείριση των απορριμμάτων: Στο σύνολό του. Δε μπορεί να παρεμβαίνουμε όλοι   για το ίδιο θέμα. Και το τρίτο που αφορά την πρόνοια και τις   προνοιακές πολιτικές.

Άρα λοιπόν, νομίζω ότι εδώ είναι απόλυτα σαφή τα πράγματα. αυτός λοιπόν ο νέος ρόλος δε μπορεί να περπατήσει χωρίς ένα νέο, αναβαθμισμένο, σύγχρονο και λειτουργικό θεσμικό περιβάλλον.

Οικονομική αυτοτέλεια, θεσμοθετημένη, σταθερή και απόδοση των παρακρατηθέντων κεντρικών αυτοτελών πόρων στους θεσμούς.

Θεσμοθέτηση, ναι, να το τολμήσουμε, στις φορολογικές αρμοδιότητες. Δεν ξέρουμε όλοι ποιοι είναι οι κωδικοί που έχει έσοδα το κράτος; Μα το ξέρουμε. Δε θ’ ανακαλύψουμε κάτι καινούργιο.   Απλά χρησιμοποιεί πολιτική τόλμη να προχωρήσεις ένα βήμα πιο κάτω. Και νομίζω ότι εδώ είναι πολλά τα μοντέλα και στη διαδικασία που θα γίνει, μπορεί πραγματικά   να κατατεθούν τα βέλτιστα. Η πολιτική βούληση είναι.

Συμμετοχή της ΕΝ.Π.Ε. στο διάλογο για την αναθεώρηση του Συντάγματος, θεσμοθετημένα. Και πρέπει να περάσει στο Σύνταγμα με την αλλαγή. Γιατί έχουμε αλλαγές. Διότι   υπάρχει μια παράλληλη διαδικασία. Δε μπορούμε να κάνουμε θεσμική θωράκιση του θεσμού χωρίς   να προβλεφθούν αυτά στις προτάσεις για τις θεσμικές αλλαγές του Συντάγματος. Και εκεί είναι που πρέπει να λύσουμε τα θέματα, από τα δάση αγαπητέ Υπουργέ, πρέπει να το κάνουμε, από τη χωροταξία, γιατί αυτό χρειάζεται και το τρίτο που χρειάζεται το πιο σοβαρό, είναι ο μητροπολιτικός ρόλος των Περιφερειών. Είναι μια φιλοσοφία. Δεν είναι μια διοικητική διαδικασία η μητροπολιτικότητα του θεσμού. Είναι μια άλλη αντίληψη του πώς διαχειρίζεσαι σε αυτή την κλίμακα τη γεωγραφική την ένωση σε επίπεδο λύσεων και ευθύνης, θεσμοθετημένα όμως. Αυτά δεν είναι κάτι καινούργιο. Είναι κάτι που μπορούμε πραγματικά σήμερα και είναι ώριμα τα πράγματα να πάμε.

Αγαπητοί φίλοι, θεωρώ πως έχουμε πολύ δύσκολο δρόμο μπροστά μας. Δίνουμε μάχη για να φτιάξουμε ένα νέο όραμα και έχουμε και μια τραγωδία στην καθημερινότητα. Πολύ δύσκολο. Το ένα σε καθηλώνει και το άλλο πρέπει να τραβάς τους θεσμούς και τη δημοκρατία και την κοινωνία ψηλά. Είναι πολύ δύσκολο αυτό το εγχείρημα. Και νομίζω ότι εδώ είναι που πρέπει να δώσουμε το μεγάλο βάρος. Πολύ μεγάλο βάρος.

Σε λίγο θα έχουμε μια κοινωνία φτωχοποιημένων. Δεν έχουμε δει τίποτα ακόμη. Ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα. Έτσι όπως το αντιλαμβάνομαι. Όμως εμείς πρέπει να κρατήσουμε και τη δημοκρατία όρθια και την κοινωνία όρθια. Και μπορούμε να το κάνουμε. Δεν είναι τόσο δύσκολο. Και χρειάζεται να κινηθούμε σε μια προοδευτική κατεύθυνση. Οι αλλαγές έχουν και ιδεολογικό χρώμα, δεν είναι ουδέτερες και δεν πρέπει να είναι ουδέτερες. Και η κοινωνία έχει πορευτεί και με τις αντιθέσεις. Αυτή είναι η δύναμη της δημοκρατίας. Χρειάζεται όμως ένα καθαρό τοπίο και αυτό το καθαρό τοπίο πρέπει να το συνδιαμορφώσουμε κι εμείς. Και μπορούμε να το συνδιαμορφώσουμε.

Εγώ δεν στέκομαι, αγαπητοί φίλοι, στον εκλογικό νόμο. Στην ιστορία ο εκλογικός νόμος πάντα ήταν εργαλείο σκοπιμότητας. Έτσι χρησιμοποιήθηκε. Ως εργαλείο σκοπιμότητας για την επομένη των εκλογών. Έχει το ιδεολογικό του φορτίο, τα έχει αυτά, αλλά ας περιμένουμε να έρθει η πρόταση πρώτα, να δούμε και να μιλήσουμε. Δεν είναι όμως αυτό που έχει σήμερα το πρόβλημα στη χώρα. Το πρόβλημα στη χώρα είναι να τρέξουμε γρήγορα να προλάβουμε καταστάσεις. Και αργούμε. Κυριολεκτικά αργούμε.

Και ένα τελευταίο, αγαπητοί φίλοι. Ό,τι και να κάνουμε, αν δεν αντιμετωπίσουμε τον δράκο της γραφειοκρατίας, δεν θα γίνει τίποτα στην Ελλάδα. Το πολιτικό έλλειμμα καλύπτεται με έναν ακόμα νόμο. Και αυτό είναι μείζον θέμα. Σε λίγο, όλοι οι υπάλληλοί μας θα ασχολούνται με τις ερμηνευτικές εγκυκλίους. Δεν θα έχει κανείς στη διάθεσή του ούτε μια ώρα να εφαρμόσει τον νόμο. Και εμείς υπηρετούμε θεσμούς που είναι αποστελεχωμένοι και μπλοκαρισμένοι οι ίδιοι οι υπάλληλοί μας. Μπλοκαρισμένοι. Και πρέπει να το καταλάβουμε αυτό, έχει όριο πλέον. Όριο.

Αγαπητέ Πρόεδρε, νομίζω ότι είναι η ώρα ο θεσμός και εσείς, πιο ενισχυμένος από το Συνέδριό μας, να θέσετε αυτές τις προτεραιότητες πολιτικά, καθαρά, συγκεκριμένα και διεκδικούμε αυτά. Μεταρρύθμιση είναι μεγάλες αλλαγές και τομές. Πάτε να τις κάνουμε. Αλλιώς είναι διευθετήσεις. Τακτοποίηση είναι. Και θα πούμε τότε ναι, γίνεται τακτοποίηση.

Το δεύτερο είναι τώρα, άμεσα ενίσχυση των θεσμών. Να το κάνουμε όμως. Και επιτέλους να δοθεί μια απάντηση. Κεντρικοί αυτοτελείς πόροι θα υπάρχουν στις περιφέρειες; Ναι ή όχι; Επενδυτικοί.

Λοιπόν, ευχαριστώ πολύ.