Το Αθηναϊκό στοίχημα της δημόσιας διαβούλευσης

 του Δημήτρη Αθηνάκη

Αναδημοσίευση από: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Το μεγάλο στοίχημα της Αθήνας και του δημάρχου της Γιώργου Καμίνη είναι ο μετασχηματισμός της σε σύγχρονη πρωτεύουσα. Τι σημαίνει, όμως, αυτό; Ας πάρουμε ως παράδειγμα το Βερολίνο: μία πόλη με λαμπερή ιστορία και κληρονομιά, μια πόλη τραυματισμένη· ένας αστικός ιστός, εντούτοις, φιλικότατος σε κατοίκους και επισκέπτες. Το Βερολίνο θεωρείται πρότυπο ακριβώς γιατί έχει καταφέρει να μη «στοιβάζει» τους πολίτες σε ένα σημείο, υπερφορτώνοντας τα ήδη κορεσμένα σημεία του· είναι πολλές πόλεις-γειτονιές, με σχετική αυτονομία.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, από τις 27 Μαρτίου ώς τις 9 Μαΐου, σε περίπου 45 ημέρες (!) δηλαδή, 200 κάτοικοι, φορείς και ομάδες της Κυψέλης έκαναν το θαύμα τους στη δημόσια διαβούλευση του Δήμου Αθηναίων για τη μελλοντική χρήση της πολύπαθης Δημοτικής Αγοράς, που παρουσιάστηκε σε μία έκθεση στη Φωκίωνος Νέγρη, ακριβώς απέναντι από το αναστηλούμενο κτίριο.

Αυτό αποτελούσε στοίχημα για τη δημοτική αρχή: να μπορέσει η Δημοτική Αγορά Κυψέλης να βάλει στο παιχνίδι τους πολίτες, με απώτερο στόχο το κτίριο να σταθεί, στο μέλλον, δίχως τη βοήθεια της κεντρικής διοίκησης. «Οραμα του δημάρχου είναι να γίνει η Κυψέλη ένα κέντρο-απόκεντρο, γι’ αυτό και, για ένα χρόνο, θα δοκιμάζουμε τις χρήσεις που μπορεί να έχει η Δημοτική Αγορά», λέει στην «Κ» η Αμαλία Ζέπου, αντιδήμαρχος της Κοινωνίας των Πολιτών.

Αναρωτηθήκαμε γιατί ο δήμος ξεκίνησε την ιδέα της διαβούλευσης από το συγκεκριμένο κτίριο. «Ο χαρακτήρας του κτιρίου, καθώς και το χρονοδιάγραμμα της αναστήλωσής του, μια και εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ –βέβαια, οι χρηματοδοτήσεις έχουν “παγώσει” στο μεταξύ–, μας οδήγησαν σ’ αυτή την απόφαση. Μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, εξάλλου, θα πρέπει να παραδώσουμε το τελικό business plan για το “αύριο” της Δημοτικής Αγοράς», συνεχίζει η κ. Ζέπου.

Παρότι ο δήμος είχε έτοιμο τον βασικό σχεδιασμό για τις μελλοντικές χρήσεις του κτιρίου, αποφάσισε να δοκιμάσει την επαφή με τους άμεσα εμπλεκομένους. Οπως μας λέει η κ. Ζέπου, «λόγω “Καλλικράτη”, η διαβούλευση ισχύει εδώ και καιρό, αλλά εξαντλούνταν σε μερικές κουβέντες εντός γραφείων. Εμείς θέλαμε να δημιουργήσουμε μία δυναμική φροντίδας της αρχής προς την κοινωνία των πολιτών, θέλαμε να δώσουμε μία νέα έννοια στη λέξη “διαβούλευση”».

Και τα κατάφεραν! Στις 9 Μαΐου, στη Φωκίωνος Νέγρη, παρουσία του κ. Καμίνη, έλαβε χώρα ένα «παιχνίδι», το οποίο χωριζόταν σε στάδια, όπως μας πληροφορεί ο αρχιτέκτονας και εικαστικός Λουκάς Μπαρτατίλας, υπεύθυνος σχεδιασμού της διαδικασίας αυτής σε συνεργασία με τους Φίλιππο Σαχίνη και Οδυσσέα Βελέντζα. «Αρχικά, οι συμμετέχοντες, με τη βοήθεια εικαστικών, αναπαρέστησαν με συμβολικά αντικείμενα την ιδέα τους για την Αγορά. Με αυτό το αντικείμενο, περνούσαν στον δεύτερο χώρο, όπου στηνόταν η υπαίθρια έκθεση και το χρονολόγιο της Αγοράς, προκειμένου να ενημερωθούν οι πολίτες για το τοπόσημο και τη δράση των ομάδων πολιτών της περιοχής. Επίσης, δίνονταν παραδείγματα μετατροπής χρήσης δημοσων χώρων από άλλες χώρες. Το τρίτο μέρος ήταν η κάτοψη της Αγοράς, που σχεδιάστηκε από την ομάδα Architecture for Humanity, όπου ο κάθε συμμετέχων μπορούσε αναλόγως να τοποθετήσει το αντικείμενό του, υποδεικνύοντας και τη χρήση που επιθυμούσε», εξηγεί ο κ. Μπαρτατίλας. Συνολικά, δε, είχαν κατατεθεί 470 προτάσεις!

Βασικό ρόλο στον συντονισμό του εγχειρήματος είχε η δημοτική πλατφόρμα ΣυνΑθηνά, της οποίας σκοπός είναι η επαφή με τις ομάδες που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα, με στόχο τις συνεχείς συνέργειες για το νέο πρόσωπο της πόλης. Οπως λέει στην «Κ» η Μαρία Χατζοπούλου, υπεύθυνη επικοινωνίας του ΣυνΑθηνά, «σύμμαχοι σε όλο αυτό ήταν οι άνθρωποι του δήμου, η αντιδήμαρχος και η 6η Δημοτική Κοινότητα», ενώ πρόσωπα-κλειδιά ήταν η Μαρία Σκορδιαλού, που ήταν ο «μαέστρος» μεταξύ του δήμου, της κοινότητας και των ομάδων πολιτών, και ο Χάρης Μπίσκος που ήλεγχε γραμμή γραμμή τους όρους και τις προϋποθέσεις του ΕΣΠΑ. «Αυτό που έχουμε καταφέρει είναι να ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή των πολιτών και να τους βοηθήσουμε να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με την πόλη, να επανοικειοποιηθούν τον δημόσιο χώρο», καταλήγει η κ. Χατζοπούλου.

Η πρόεδρος της 6ης Δημοτικής Κοινότητας, στην οποία ανήκει η Κυψέλη, Ελένη Ζωντήρου, λέει στην «Κ» ότι επιθυμία είναι να μετασχηματιστεί η Κυψέλη σε τουριστικό προορισμό. «Η περιοχή έχει και εμπορική και καλλιτεχνική υπόσταση: πολλά μαγαζιά, πολλά πάρκα, σινεμά, θέατρα, καλλιτέχνες που ζουν εδώ. Και πάνω απ’ όλα, διατηρεί τον χαρακτήρα της γειτονιάς, που δύσκολα θα τον απολέσει. Εξάλλου, η “ανησυχία” του κ. Καμίνη είναι πώς θα σχεδιάσει το νέο μοντέλο της πόλης, που δεν είναι άλλο από τις ζωντανές γειτονιές σε όλη την έκτασή της», αναφέρει η κ. Ζωντήρου.

Ωστόσο, η Κυψέλη των 130.000 κατοίκων δεν είναι μία εύκολη υπόθεση. Παρότι διατηρεί σχεδόν αυτούσιο τον αστικό της χαρακτήρα, τα «σκοτεινά» σημεία παραμένουν. Οι κάτοικοι, όπως μας πληροφορεί η Αμαλία Ζέπου, ζητούν επιτακτικά ασφάλεια στην περιοχή, ζητούν ένα νέο «φωτισμό» της, ένα άνοιγμα σε όλους. Παρότι δεν λείπουν οι ακραίες φωνές, η αντιδημαρχία και η 6η Δημοτική Κοινότητα προσπαθούν να διατηρήσουν τις διαμάχες και τις αντιθέσεις σε ήπιους τόνους. «Πρέπει να ξέρουμε κάθε φορά πού είμαστε και τι προτείνουμε, ν’ ακούμε και να πραγματοποιούμε με γνώμονα αυτά τα ζητήματα και όχι ένα όραμα γενικό και αόριστο», καταλήγουν οι κ. Ζέπου και Ζωντήρου.