Ομιλία Λάζαρου Κυρίζογλου, Προέδρου Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, Δημάρχου Αμπελοκήπων-Μενεμένης Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ, Αλεξανδρούπολη 6-8 Νοεμβρίου 2025

Κυρίες και κύριοι

Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που έχω σήμερα την τιμή ως Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος

να παρουσιάζω την κεντρική εισήγηση της Διοίκησης της ΚΕΔΕ, κατά την έναρξη των εργασιών του ετήσιου τακτικού μας Συνεδρίου, το οποίο διεξάγεται σε μια ιδιαίτερη χρονική συγκυρία, τόσο για την Αυτοδιοίκηση, όσο και για την Πατρίδα μας.

 

Η επιλογή της Αλεξανδρούπολης και της Θράκης, ως τόπου φιλοξενίας όλες αυτές τις μέρες, που θα διαρκέσει το συνέδριο μας, είναι και συνειδητή και βαθιά πολιτική.

 

Η Θράκη αποτελεί για όλους μας μια Περιφέρεια ύψιστης αξίας και σημασίας.

 

Αποτελεί βασικό πυλώνα για την εθνική μας συνέχεια, έναν τόπο που δοκιμάστηκε στο πέρασμα των αιώνων και άντεξε, διατηρώντας ακέραιη την εθνική μας ταυτότητα.

 

Εδώ, στην Αλεξανδρούπολη και τη Θράκη,  χτυπά σήμερα η καρδιά της Ελλάδας.

Σε μια  περιοχή που αποτελεί σταυροδρόμι διαφορετικών λαών και πολιτισμών αλλά και λαμπρό παράδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης και προόδου Ελλήνων πολιτών, διαφορετικών θρησκευμάτων.

Αυτήν την αρμονική συνύπαρξη οφείλουμε να τη διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού, γιατί αποτελεί συστατικό στοιχείο των αρχών κι αξιών του σύγχρονου Ελληνισμού, αλλά και την ασφαλή οδό για τη διασφάλιση της ευημερίας των τοπικών μας κοινωνιών.

Η Αλεξανδρούπολη έχει αποκτήσει τα τελευταία χρόνια έναν αναβαθμισμένο στρατηγικό ρόλο ,

αποτελώντας  σημαντικό εμπορικό , οικονομικό , ενεργειακό και αμυντικό κόμβο για την Πατρίδα μας.

Η γεωγραφική της θέση είναι ξεχωριστή, αφού πάντα τα Ανατολικά Βαλκάνια, η Μεσόγειος , το Αιγαίο Πέλαγος και η Μαύρη Θάλασσα, αποτελούσαν τόπους επικοινωνίας,  αλληλεξάρτησης, προσέγγισης,

αλλά και  συγκρούσεων.  Ήταν ταυτόχρονα και γέφυρα και χώρος συγκρούσεων.

Η ενδυνάμωση της  Θράκης είναι προυπόθεση για τη δημιουργία ενός χώρου σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης.

Ενός αξιακού χώρου δημοκρατίας, προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ελευθερίας και σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου. Μιας αξιακής αντίληψης η οποία αντιπαρατίθεται κάθετα σε οποιονδήποτε αναθεωρητισμό, από όπου κι αν προέρχεται.

Θέλω να τονίσω πως δεν είναι η πρώτη φορά που επιλέγουμε ως Διοίκηση  της ΚΕΔΕ τη Θράκη

για να διοργανώσουμε μια σημαντική μας εκδήλωση.

 

Πριν από ένα χρόνο, η πόλη της Ξάνθης,

ήταν αυτή που φιλοξένησε την μεγάλη ημερίδα που διοργανώσαμε ως ΚΕΔΕ ,

μαζί με τον επιστημονικό μας βραχίονα, το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, 

για την ανάδειξη του Δημογραφικού Προβλήματος της χώρας,

παρουσιάζοντας μια ολοκληρωμένη μελέτη . 

Γνωρίζοντας πως η ευρύτερη περιοχή της Θράκης είναι από τις πρώτες στην Πατρίδα μας,

που απειλούνται από τις επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης.

 

Κυρίες και κύριοι

Το Συνέδριό μας διεξάγεται σε μια περίοδο που δοκιμάζονται όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και σε όλο το Δυτικό κόσμο, οι δημοκρατικοί θεσμοί και οι κανόνες του διεθνούς δικαίου.

Θεσμοί που υπήρξαν πυλώνες του δυτικού τρόπου ζωής.

Η Αυτοδιοίκηση, ως θεσμός που βρίσκεται διαχρονικά πιο κοντά στους πολίτες, αγωνιά πραγματικά για την κρίση αξιών που πλήττει και την πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια.

Μας απασχολεί  το γεγονός πως μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας διακατέχεται από αισθήματα απογοήτευσης, οργής, παραίτησης και αποχής, τα οποία αποτυπώνονται έντονα, σε όλες τις δημοσκοπήσεις.

Σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον, κόντρα στα αρνητικά αισθήματα που δημιουργούν ένα φορτισμένο κλίμα, που οδηγούν, αφενός σε κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς του κράτους μας, αφετέρου στην ενίσχυση των δυνάμεων του λαϊκισμού και στην επικράτηση μηδενιστικών αντιλήψεων, καλούμαστε εμείς να εφαρμόσουμε τις πολιτικές μας και να λειτουργήσουμε τους Δήμους μας.

Δυστυχώς, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τη σημερινή πραγματικότητα, ενώ η κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς ενισχύεται κι από ακόμη ένα πρόβλημα, που επανειλημμένα επισημαίνουμε ως Αυτοδιοίκηση όλα αυτά τα χρόνια.

Ο πολίτης απογοητεύεται όταν δεν μπορεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις να βγάλει άκρη,  για το ποιος ευθύνεται για μια σειρά ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητά του.

Για το ποιος ευθύνεται και πρέπει να λογοδοτεί για τη λακκούβα στο δρόμο , για το σπασμένο πεζοδρόμιο, για την αντιπλημμυρική του προστασία και το ακαθάριστο ρέμα, για την προστασία της ζωής και της περιουσίας του από την εκδήλωση φυσικών καταστροφών, για την ταλαιπωρία που υφίσταται εξαιτίας της πολυνομίας και της γραφειοκρατίας , για την ανυπαρξία ανακύκλωσης, κλπ.

Ενώ έχουμε μπει στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, ως χώρα επιμένουμε να στηρίζουμε τη διακυβέρνηση μας σε ένα αποδεδειγμένα αποτυχημένο μοντέλο του προηγούμενου αιώνα, που κύρια χαρακτηριστικά του είναι ο συγκεντρωτισμός, η αναποτελεσματικότητα και η γραφειοκρατία, παρά τα θετικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια. 

Εμμένουμε σε  ένα μοντέλο

που παράγει διαρκώς ελλείμματα και χρέη

το χαρακτηρίζει η πολυνομία και η έλλειψη ξεκάθαρων αρμοδιοτήτων κι ευθυνών μεταξύ των θεσμών του κράτους,

δεν βάζει καθαρούς κανόνες για όσους θέλουν να επενδύσουν στη χώρα

δεν πολυσυμπαθεί την αξιολόγηση και όταν την κάνει, την κάνει επιφανειακά κι όχι σε βάθος

δεν λογοδοτεί καθημερινά και με βάση τα αποτελέσματα που παράγει, 

Και στο τέλος , προάγει δυστυχώς τη διαφθορά. Σε όλα τα επίπεδα.

 Εμμένουμε σε ένα ξεπερασμένο μοντέλο  που όταν «κάθεται η στραβή», ο ένας θεσμός ρίχνει την ευθύνη στον άλλο και στο τέλος το λογαριασμό τον πληρώνουν οι πολίτες.

Σε κάθε όμως περίπτωση, δεν ευθύνονται  οι πολίτες που δεν εμπιστεύονται τους θεσμούς αφού  ούτε και το ίδιο το Κράτος δεν σέβεται τον εαυτό του.

Όλες οι Κυβερνήσεις που πέρασαν, από το 1975 ως σήμερα, δεν σεβάστηκαν και δεν εφάρμοσαν όσα το ίδιο Σύνταγμα προβλέπει, για την αυτοδιοίκηση.

Όταν το ίδιο το Κράτος δεν σέβεται τους νόμους που το Κοινοβούλιο μας ψηφίζει, πως περιμένουμε οι πολίτες να το σεβαστούν ;

Τι αξιοπιστία μπορούν να έχουν οι θεσμοί του;

Έχουμε πει πολλές φορές πως αποτελεί πληγή για τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών της Πατρίδας μας το γεγονός πως 50 χρόνια από την ψήφιση του Συντάγματος του 1975 και 25 από την τροποποίησή του, το 2001, καμία από τις κυβερνήσεις που πέρασαν, δεν εφάρμοσε στην πράξη όλα όσα προβλέπονται στο άρθρο 101 και 102 ,για την αυτοδιοίκηση.

Το άρθρο 101, παράγραφος 1 του Συντάγματος , αναφέρει ξεκάθαρα ότι

η διοίκηση τoυ Κράτους οργανώνεται σύμφωνα με τo αποκεντρωτικό σύστημα. Και ως αποκέντρωση φυσικά εννοούμε τη μεταφορά αρμοδιοτήτων με πόρους στην Α’ και Β’ βάθμια Αυτοδιοίκηση.

 

Στο άρθρο 102 αναφέρεται:

Oι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.

Το Κράτος ασκεί στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης εποπτεία που συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας και δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους.

λαμβάνει τα νομοθετικά, κανονιστικά και δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούνται για την εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και των πόρων που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής και την άσκηση των αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης.

Κάθε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από κεντρικά ή περιφερειακά όργανα του Κράτους προς την τοπική αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη μεταφορά των αντίστοιχων πόρων.

 

Καμία όμως από τις κυβερνήσεις που πέρασαν, τονίζω για να μην παρεξηγηθώ, καμία κυβέρνηση, από το 1975 ως σήμερα, δεν αγάπησε πραγματικά την Αυτοδιοίκηση. Ήταν φτωχά τα κατά καιρούς δείγματα σεβασμού και αναγνώρισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Καμία δεν εξασφάλισε ως όφειλε την πραγματική οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ. Καμία δεν προώθησε πραγματικά τη διοικητική αποκέντρωση της χώρας, όπως αναγνωρίζεται με ξεκάθαρο τρόπο στα παραπάνω άρθρα Συντάγματος.

Δεν εφαρμόστηκε ποτέ η συνταγματική και όχι η δυνητική υποχρέωση του Κράτους,  να  παρέχει στους ΟΤΑ όλα τα απαραίτητα οικονομικά και θεσμικά εργαλεία, για να ασκούν αποτελεσματικά, προς όφελος των πολιτών, τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ευθύνες και υποχρεώσεις τους.

Καμία Κυβέρνηση, ανεξαρτήτως κομματικής απόχρωσης, δεν αξιοποίησε τις καλές πρακτικές των προηγμένων ευρωπαϊκών κρατών, που εμπιστεύονται την αυτοδιοίκηση ως ισότιμο θεσμό , στο αποκεντρωμένο κι όχι συγκεντρωτικό μοντέλο διακυβέρνησής τους.

Δυστυχώς ,  αν και περάσανε πάρα πολλοί χειμώνες για την Αυτοδιοίκηση, διαπιστώνουμε ότι η άνοιξη αργεί ακόμη να έρθει.

Το πόσο αδιάφορο είναι το πολιτικό σύστημα για το θεσμό μας αποδεικνύεται κι από ένα ακόμη παράδειγμα.

Στις τρεις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις που διεξήχθησαν το 2019 και το 2023, σε κανένα από τα εκλογικά προγράμματα των κομμάτων εξουσίας δεν υπάρχει αναφορά στην αυτοδιοίκηση. Ούτε στις τηλεοράσεις, ούτε στα παράθυρα και τα τηλεοπτικά τραπέζια.

Στοιχείο που επιβεβαιώνει ότι καμία ουσιαστική αλλαγή δεν πρόκειται να γίνει τελικά από τα πάνω, αν δεν την διεκδικήσουμε εμείς από τα κάτω.

Ενωμένοι, το αιρετό πολιτικό προσωπικό της αυτοδιοίκησης, μαζί με τους πολίτες, θα εμμείνουμε αγωνιστικά σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Βγαίνουμε λοιπόν μπροστά, για να απαιτήσουμε ένα νέο μοντέλο λειτουργίας του Κράτους, στο οποίο η Αυτοδιοίκηση και οι τοπικές κοινωνίες θα πρωταγωνιστούν και δεν θα ακολουθούν.

Θεωρούμε λοιπόν ότι τώρα είναι η ώρα να τοποθετηθούμε όλοι.

Από δω, από την ακριτική Θράκη. Κεντρικό Κράτος και Αυτοδιοίκηση .

Οφείλουμε να απαντήσουμε με ειλικρίνεια και υπευθυνότητα σε ένα ερώτημα :

Ποιο μοντέλο Κράτους και τί  Αυτοδιοίκηση θέλουμε;

Εμείς στην ΚΕΔΕ πιστεύουμε ότι τώρα είναι η ώρα να απελευθερώσουμε την αυτοδιοίκηση , απο την θεσμική και οικονομική δουλεία της.

Τώρα είναι η ώρα να εφαρμοστεί επιτέλους το Σύνταγμα στην πράξη.

Γιατί για μας , η εφαρμογή του Συντάγματος δεν είναι προαιρετική, αλλά υποχρεωτική.

Για όλους. Χωρίς εξαιρέσεις.

Αν θέλουμε λοιπόν να υπερβούμε όσα μας κρατούν πίσω,  ως χώρα και κοινωνία.

Αν θέλουμε να γκρεμίσουμε όσα κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς του Κράτους μας, πρέπει να κάνουμε ένα νέο ξεκίνημα. Σε νέες, στέρεες βάσεις.

Με σεβασμό στην αρχή  ότι οι αιρετοί εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ Βαθμού,  έχουν την απόλυτη δημοκρατική και συνταγματική νομιμοποίηση να ασκούν τις αρμοδιότητες που αφορούν τη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων .

Εμείς την ευθύνη για τις τοπικές υποθέσεις.

Και η Κυβέρνηση και το Κεντρικό Κράτος , για τις εθνικές πολιτικές.

Τώρα είναι η ώρα για να γίνει πράξη το μήνυμα του Συνεδρίου μας.

Το μήνυμα  “Επιτέλους , Αυτοδιοίκηση” .

Που δεν είναι ένα μήνυμα κενό περιεχομένου, αλλά  ο ασφαλής δρόμος για να πάμε τη χώρα μπροστά. Για να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς.

Για να παράγουμε έργο που ωφελεί τις τοπικές μας κοινωνίες.

Για να κάνουμε καλύτερη τη ζωή και την καθημερινότητα των πολιτών.

Ας το καταλάβουμε όλοι .

Δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρό Κράτος, χωρίς ισχυρούς θεσμούς.

Δεν μπορεί να υπάρχει ισχυρή Ελλάδα, χωρίς ισχυρούς Δήμους.

Δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρή εθνική οικονομία και κοινωνική συνοχή, χωρίς ισχυρές τοπικές οικονομίες, χωρίς αποτελεσματικές κοινωνικές πολιτικές, που θα στηρίζουν κάθε συμπολίτη μας που έχει πραγματικά ανάγκη, σε κάθε γωνιά της Πατρίδας μας.

 

Κυρίες και κύριοι

 

Η ατζέντα των ζητημάτων που θα αναδειχθούν από μας, κατά τη διάρκεια των εργασιών του Τακτικού Συνεδρίου της ΚΕΔΕ αυτές τις τρεις ημέρες, είναι πλούσια, μεγάλη.

 

Κι έχουν στο επίκεντρο τους τον πολίτη.

 

Η κατάρτιση του νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ένα πάγιο αίτημα της ΚΕΔΕ,  επιτέλους  ολοκληρώνεται, μετά από μια διαδικασία πολύμηνης διαβούλευσης, στην οποία συμμετείχαμε ενεργά , καταθέτοντας τις προτάσεις μας.

Τις επόμενες ημέρες θα δοθεί σε όλους μας από τον Υπουργό Εσωτερικών το τελικό κείμενο, το οποίο θα το μελετήσουμε και σε έκτακτη γενική συνέλευση που θα συγκαλέσουμε  στις 17 Δεκεμβρίου , στην Αθήνα, θα τοποθετηθούμε πάνω σε αυτό και θα πάρουμε τις αποφάσεις μας.

Θέλω να επισημάνω πως ο νέος κώδικας, δεν αποτελεί τη μεγάλη μεταρρύθμιση που ζητάμε, όσον αφορά ένα διαφορετικό μοντέλο λειτουργίας του Κράτους.

Αποτελεί ασφαλώς ένα γενναίο βήμα μπροστά .

Για πρώτη  φορά η αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού αποκτά κοινό κώδικα,  που θα συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία μας. Όμως ο νέος κώδικας από μόνος του δεν αρκεί, οφείλουμε άμεσα, μέσα στο 2026,  να προχωρήσουμε μαζί με το Υπουργείο Εσωτερικών , πιο γρήγορα και πιο αποφασιστικά στο επόμενο αναγκαίο βήμα.

Στην πραγματική μεταρρύθμιση του Κράτους.

Η ΚΕΔΕ έχει καταθέσει αναλυτικές θέσεις πάνω στο περιεχόμενο της μεγάλης μεταρρύθμισης στο ΥΠΕΣ και είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε στο διάλογο που επιθυμούμε να ξεκινήσει όσο το δυνατόν συντομότερα.

Θεωρούμε θετικό το γεγονός ότι μέσα από το νέο κώδικα, η Κυβέρνηση προτείνει τώρα κι όχι την τελευταία στιγμή , ένα εκλογικό σύστημα ενός γύρου, που εξασφαλίζει  αυτοδυναμία στην παράταξη που εκλέγει το δήμαρχο. Για να μην ζήσουμε τις καταστάσεις ακυβερνησίας του παρελθόντος.

 

Και το νέο εκλογικό σύστημα θα το μελετήσουμε προσεκτικά και θα αποφασίσουμε πάνω στο σχέδιο που θα μας δοθεί, στη γενική μας συνέλευση.

 

Όμως ότι οι επόμενες εκλογές είναι το 2028.

Μεσολαβεί ως τότε πολύ χρόνος και στο ενδιάμεσο,  οι Δήμοι μας θα πρέπει να λειτουργήσουν.

Ο νέος κώδικας και το νέο εκλογικό σύστημα δεν θα γεμίσουν τα ταμεία μας με τους πόρους που θέλουμε.

 

Το οικονομικό, είναι το μεγάλο πρόβλημα που μας απασχολεί όλους .

Οι οικονομικοί πόροι είναι το απαραίτητο καύσιμο για να κινήσουμε τις μηχανές της Αυτοδιοίκησης.

Χωρίς χρήματα, δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε . Ούτε να προσφέρουμε χρήσιμες  υπηρεσίες στους πολίτες.

 

Γνωρίζουμε καλά ότι οι Δήμοι μας βρίσκονται σήμερα σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση.

Στη  μεγάλη πλειοψηφία τους δεν μπορούν να καλύψουν τα λειτουργικά τους κόστη.

Τα χρήματα που μας δίνονται, δεν επαρκούν.

Η μείωση των εσόδων μας μέσω των ΚΑΠ κατά 60% την δεκαετία της κρίσης , παρά την αύξηση που μας δόθηκε τα τελευταία χρόνια, δεν αποκατέστησε την οικονομική ισορροπία.

 

Παρά το γεγονός ότι τα προηγούμενα χρόνια διεκδικήσαμε με επιτυχία κι είχαμε στη διάθεσή μας περισσότερους πόρους από ποτέ, για να χρηματοδοτήσουμε έργα μέσω διαφόρων χρηματοδοτικών προγραμμάτων όπως το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης, το Α. Τρίτσης, κλπ, το βασικό μας πρόβλημα παρέμεινε.

 

Το λειτουργικό κόστος εξακολουθεί να είναι βραχνάς για κάθε Δήμο.

 

Οι έκτακτες χρηματοδοτήσεις που επίσης μας δόθηκαν , ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ απο τη σημερινή Κυβέρνηση, για να διαχειριστούμε  δαπάνες έκτακτων καταστάσεων όπως η  πανδημία,

η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους, η αύξηση του μισθολογικού κόστους, κλπ, κάλυψαν μέρος κι όχι το σύνολο των έκτακτων υποχρεώσεων που δημιουργήθηκαν.

 

Και η κατάσταση έγινε πιο δύσκολη όταν μας επιβλήθηκαν άδικα και παράνομα χαράτσια, όπως το απαράδεκτο τέλος ταφής, που επιβάρυναν ακόμη περισσότερο τους προυπολογισμούς μας .

 

Ενώ άλλοι , θεσμοθετημένοι πόροι υπέρ της αυτοδιοίκησης, είτε μας αφαιρέθηκαν, είτε σχεδιάζεται να μας αφαιρεθούν , είτε δεν μας αποδίδονται έγκαιρα και  στο σύνολό τους.

 

Ταυτόχρονα , διαρκώς νέες ευθύνες και  αρμοδιότητες μας μεταφέρονται, χωρίς να αυξηθούν τα έσοδά μας για να ανταποκριθούμε σε αυτές, αλλά και χωρίς να μας δίνεται επιπλέον προσωπικό.

 

Δυστυχώς, αντί να στηριζόμαστε στις δυνάμεις μας, αντί να έχουμε σταθερά κι επαρκή έσοδα, εξαρτιόμαστε διαρκώς από έκτακτες χρηματοδοτήσεις, ακόμη και για να κλείσουμε τους προϋπολογισμούς μας.

 

Τη χρονιά που διανύουμε, αν δεν μας δοθούν επιπλέον 465 εκ, τρεις επιπλέον δόσεις ΚΑΠ πέραν των ήδη 12 θεσμοθετημένων, δεν θα μπορέσουμε να ισοσκελίσουμε το τρέχον οικονομικό έτος .

 

Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Δεν θέλουμε να είμαστε διαρκώς με το χέρι απλωμένο στους εκάστοτε υπουργούς.

Δεν είναι από μας αποδεκτό, την ώρα που η χώρα πετυχαίνει δημοσιονομικά υπερ-πλεονάσματα,  τα οποία η κυβέρνηση καλά κάνει και διαχειρίζεται σύμφωνα με το σχεδιασμό της, η αυτοδιοίκηση όμως να μην συμπεριλαμβάνεται σε αυτό το σχεδιασμό.

Να μην λαμβάνει το δίκαιο μέρισμα από την ανάπτυξη που της αναλογεί.

 

Θέλω να είμαι ξεκάθαρος .

 

Δεν ζητάμε επιπλέον χρήματα για να κάνουμε σπατάλες.

Ξέρουμε ότι η χώρα έχει δημοσιονομικούς περιορισμούς.

Αυτό που ζητάμε είναι οξυγόνο για να αναπνεύσουμε.

Τα αιτήματα που υποβάλλαμε πριν μερικές μέρες στον Υπουργό Οικονομικών , τον κο Πιερρακκάκη, παρουσία και του δικού μας υπουργού , του κου Λιβάνιου, ήταν συγκεκριμένα.

Ήταν αιτήματα ρεαλιστικά κι εφαρμόσιμα, τα οποία αν ικανοποιηθούν, θα ενισχύσουν την αυτοτέλεια και τη βιωσιμότητα των Δήμων.

Μεταξύ άλλων ζητήσαμε:

Την πλήρη εφαρμογή του Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης) και την κατάργηση όλων των μνημονιακών περιορισμών , που πλέον δεν έχουν λόγο ύπαρξης.

Την κατάργηση του άρθρου 44 του Ν. 5071/2023, που θέτει ανώτατο πλαφόν στις αποδόσεις του κρατικού προϋπολογισμού προς την Αυτοδιοίκηση. Δεν είναι δυνατόν η Αυτοδιοίκηση να ανταπεξέλθει στα λειτουργικά της κόστη με πόρους 2,5 δις, που προβλέπονται στον προϋπολογισμό του 2025. Ακόμη και τα σχεδόν 4 δις που είναι το πλαφόν, δεν επαρκεί για να τα βγάλουμε πέρα.

Ζητήσαμε την κάλυψη του υπερβάλλοντος ενεργειακού κόστους των Δήμων και των ΔΕΥΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό, ώστε να μην μεταφερθεί το βάρος στους δημότες.

Αναζητούμε πόρους για τη χρηματοδότηση έργων ενεργειακής εξοικονόμησης, όπως φωτισμός LED και μονώσεις δημοτικών κτιρίων.

Θεωρούμε ότι ήρθε η ώρα για τη σταδιακή αποπληρωμή των παρακρατηθέντων πόρων και την επιστροφή των τελών που αφαιρέθηκαν από τους Δήμους από το 2010 (τέλος βοσκής, φόρος ζύθου, τέλη πετρελαιοειδών κ.ά.).

Κρίνουμε αναγκαία τη Δημιουργία ενός Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος Δήμων, με συγχρηματοδότηση από εθνικούς και τραπεζικούς πόρους (π.χ. Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων), για έργα υποδομών και τοπικής ανάπτυξης.

Ψηλά στην ατζέντα των διεκδικήσεων μας είναι η στοχευμένη στήριξη στους μικρούς, ορεινούς και νησιωτικούς Δήμους για την υλοποίηση έργων ΕΣΠΑ.

Είναι απαραίτητος ο επανασχεδιασμός για τη δίκαιη κατανομή των εσόδων από το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, όπου ζητάμε το 48% του ποσού που συγκεντρώνεται να αποδίδεται στους οικείους Δήμους όπου παράγεται, 12% στους 332 της χώρας και 40% στο κράτος για την πολιτική προστασία.

Την επέκταση του Προγράμματος Μαριέττα Γιαννάκου για την αναβάθμιση των σχολικών μονάδων σε όλη τη χώρα, με ουσιαστική συμμετοχή των Δήμων.

Θεωρούμε απαράδεκτη κάθε σκέψη για αφαίρεση από τους δήμους της αρμοδιότητας για είσπραξη των προστίμων από παραβάσεις ΚΟΚ. Είμαστε σύμφωνοι με την υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης, με τα πλέον σύγχρονα τεχνικά μέσα παρέμβασης στον τομέα της οδικής  ασφάλειας, αλλά η παρέμβαση αυτή δεν μπορεί να γίνει ούτε ερήμην, ούτε σε βάρος της οικονομικής κατάστασης των Δήμων.

Είμαστε αντίθετοι με το κλείσιμο 200 και πλέον καταστημάτων ΕΛΤΑ σε όλη την Ελλάδα.

Τέλος ζητήσαμε την άμεση, έκτακτη χρηματοδότηση πέραν των ήδη εξασφαλισμένων 105–110 εκατ. ευρώ ενίσχυσης, για να ισοσκελίσουμε το 2025, που όπως ανέφερα παραπάνω ανέρχεται στο ύψος τριών δόσεων ΚΑΠ.

 

Αν εφαρμοζόταν ο Ν. 3852, η αυτοδιοίκηση θα εδικαιούτο με βάση τα φορολογικά έσοδα πάνω από 8 δις.

Αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορεί η Κυβέρνηση να μας δώσει αυτά τα χρήματα.

Οφείλει όμως να μας δώσει όσα χρειάζονται για να λειτουργήσουμε.

Τα οποία είναι πάνω από 4 δις ευρώ.

Γι’ αυτό πρέπει να υπάρξει μία νέα Συμφωνία μεταξύ Κράτους κι Αυτοδιοίκησης.

Να καταλήξουμε από κοινού και να υλοποιηθεί ένα πλάνο σταδιακής αύξησης των πόρων από την επόμενη χρονιά, ώστε ως το 2028 να μας αποδίδονται μέσω των ΚΑΠ τα χρήματα που πραγματικά χρειαζόμαστε , για να καλύπτουμε τα λειτουργικά μας έξοδα.

Και να συμφωνήσουμε ότι εφεξής δεν θα μας μεταβιβαστεί καμία αρμοδιότητα, αν δεν συνοδεύεται από τους απαιτούμενους πόρους, προσωπικό και μέσα.

 

Για τα οικονομικά θα μιλήσουμε εκτενέστερα στην αυριανή ειδική θεματική συνεδρία.

 

Κυρίες και κύριοι

 

Στην ατζέντα των διεκδικήσεων μας δεν είναι μόνον η μεταρρύθμιση στο Κράτος και η αύξηση της χρηματοδότησης των δήμων.

 

Υπάρχουν και πολλά άλλα ζητήματα, στα οποία οι Δήμοι πρέπει να έχουν λόγο και ρόλο.

 

Για τα ζητήματα αυτά έχουμε καταθέσει τις προτάσεις μας και έχουμε θέσει τις κόκκινες γραμμές μας, οι οποίες αποτυπώνονται στο υπόμνημα που έχουμε καταθέσει στον Πρωθυπουργό αλλά και σε όλους τους Υπουργούς που έχουμε επισκεφθεί .

Πρόκειται για  ένα σχέδιο 17 μεγάλων προτεραιοτήτων και διεκδικήσεων, το οποίο περιλαμβάνει:

1.       Την Επαρκή χρηματοδότηση των Δήμων, με βάση όσα σας ανέφερα πριν από λίγο και θα αναφερθούμε αναλυτικότερα αύριο .

2.       Την Ολοκλήρωση του Νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης και την προώθηση μέσα στο 2026 των διαδικασιών για την προώθηση της μεγάλης μεταρρύθμισης στο μοντέλο του Κράτους , με Νέα Κατανομή Αρμοδιοτήτων μεταξύ των φορέων του Κράτους, με ξεκάθαρους ρόλους κι ευθύνες, χωρίς επικαλύψεις, με βάση τις αρχές της αποκέντρωσης, της εγγύτητας και της αποτελεσματικότητας.

3.       Την ενίσχυση των Δήμων με το αναγκαίο προσωπικό , μέσα απο την υλοποίηση ενός εκτεταμένου προγράμματος προσλήψεων. Προσλήψεις που θα συνοδεύονται κι απο τη διάθεση επιπλέον πόρων, προκειμένου να καλυφθούν οι δαπάνες μισθοδοσίας και με ιδιαίτερα κίνητρα, προκειμένου να στελεχωθούν με επιστημονικό προσωπικό οι μικρότεροι Δήμοι.

4.       Την Κατάρτιση κι εκτέλεση ενός νέου ολοκληρωμένου Προγράμματος, για την αναβάθμιση κι ενίσχυση των Τοπικών Υποδομών.

5.       Την υλοποίηση ενός Ολοκληρωμένου προγράμματος Υποστήριξης των Μικρών Ορεινών και Νησιωτικών Δήμων, με βάση την πρόταση που ως  ΚΕΔΕ έχουμε υποβάλει και έχει αποσταλεί σε όλους σας.

6.       Την Ισότιμη συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού, στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από Ευρωπαϊκούς Πόρους.

7.       Την εξασφάλιση επιπλέον χρηματοδότησης για την υλοποίηση προγράμματος για την ενίσχυση της σχολικής στέγης, σε συνδυασμό με το πρόγραμμα Μαριέττα Γιαννάκου , με αναβαθμισμένο ρόλο των Δήμων στο σχεδιασμό και υλοποίηση του.

8.       Την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου διαχείρισης των υδάτων σε όλη τη χώρα, με ουσιαστικό ρόλο στην Αυτοδιοίκηση, με πρόβλεψη όχι μόνον για το πόσιμο νερό, αλλά και για το νερό που χρησιμοποιείται για άρδευση. Για μας αποτελεί προτεραιότητα η διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της πολιτικής ύδρευσης. Θέλω στο σημείο αυτό να επισημάνω πως θεωρώ θετική εξέλιξη για την Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση την διατήρηση των ΔΕΥΑ υπό τον έλεγχο των Δήμων, καθώς και την δέσμευση της κυβέρνησης για την δωρεάν οικονομική ενίσχυσή τους με 200 εκατ. ευρώ και την οικονομική εξυγίανση και στήριξη τους. Ένα από τα μεγάλα θέματα του Περσινού μας Συνεδρίου.

9.       Για μας αποτελεί θέση ανυποχώρητη η αναγνώριση του κύριου ρόλου της Αυτοδιοίκησης όσον αφορά την πολεοδομική πολιτική και τους κανόνες που αφορούν την εικόνα και λειτουργία των πόλεων μας. Δεν συζητάμε καμία μεταφορά των ΥΔΟΜ στο Κεντρικό Κράτος, όταν το ίδιο δεν έχει ακόμη καταφέρει να λειτουργήσει το Κτηματολόγιο, στο οποίο προτείνεται να μεταφερθούν οι ΥΔΟΜ.

10.      Ζητάμε την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου για την πράσινη διαχείριση των απορριμμάτων, που θα λαμβάνει υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες και θα αναγνωρίζει την ανάγκη για ουσιαστική συμμετοχή των Δήμων στο ζήτημα αυτό. Άξονες του σχεδιασμού θα πρέπει να είναι η ανακύκλωση, η επανάχρηση, η κομποστοποίηση και στο τέλος, το τονίζω στο τέλος η ενεργειακή αξιοποίηση, όπως γίνεται σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με πολύ συγκεκριμένες και αυστηρές προϋποθέσεις, που θα δίνουν προτεραιότητα στην προστασία του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής των πολιτών. Η κατάργηση του τέλος ταφής για την οποία προσφύγαμε ΚΕΔΕ και 164 Δήμοι στο ΣτΕ, καθώς και η άμεση επιστροφή στους Δήμους των χρημάτων που συγκεντρώθηκαν από το τέλος αυτό ως σήμερα, προκειμένου να διατεθούν σε έργα και δράσεις ανακύκλωσης, αποτελούν ζήτημα αιχμής για μας. Ενώ θεωρούμε πως οι Δήμοι πρέπει να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις εκστρατείες ευαισθητοποίησης των πολιτών που πρέπει να υλοποιηθούν.

11.      Ζητάμε την έμπρακτη ενίσχυση του τοπικού Κοινωνικού Κράτους , μέσα απο την αναγνώριση του πρωταγωνιστικού ρόλου της Αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση στοχευμένων κοινωνικών προγραμμάτων. Στη θεματική ημερίδα για τις κοινωνικές πολιτικές θα αναπτυχθούν αναλυτικά οι προτάσεις της ΚΕΔΕ πάνω σε αυτό το ζήτημα.

12.      Για μας η αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης και η προστασία της ζωής και των περιουσιών των πολιτών αποτελεί προτεραιότητα. Γι’ αυτό ψηλά στην ατζέντα μας είναι το ζήτημα της ενίσχυσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με σύγχρονα μέσα, προσωπικό και οικονομικούς πόρους, για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Στην αυριανή θεματική ημερίδα του Συνεδρίου μας θα έχουμε αναλυτικές θέσεις και γι’ αυτό το ζήτημα. Σε κάθε περίπτωση, στο επίκεντρο του σχεδιασμού, βρίσκεται η συνεργασία των Δήμων με το Κεντρικό Κράτος και τις Περιφέρειες.

13.      Αναγκαία προϋπόθεση για την επιβίωση του έθνους μας , είναι η αντιστροφή της υφιστάμενης δημογραφικής κατάστασης της χώρας. Οι Δήμοι μπορούν να έχουν ουσιαστικό ρόλο στην κατάρτιση και υλοποίηση ενός νέου Εθνικού Σχεδίου για την αντιμετώπιση του Δημογραφικού Προβλήματος, με στοχευμένες παρεμβάσεις σε τοπικό επίπεδο. Είμαστε έτοιμοι να συμβάλλουμε προς την κατεύθυνση αυτή, γιατί είναι ζήτημα επιβίωσης.

14.      Τα προηγούμενα χρόνια οι Δήμοι βίωσαν τις δυσάρεστες συνέπειες της ενεργειακής κρίσης. Για να μην επαναληφθούν αυτές οι δύσκολες καταστάσεις , απαιτείται η ενεργός συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στο σχεδιασμό και την εφαρμογή της εθνικής ενεργειακής πολιτικής. Σε αυτήν την πολιτική πρέπει να συμπεριληφθούν μεταξύ άλλων τα έργα ενεργειακής αναβάθμισης δημόσιων κτιρίων, η τροποποίηση του προγράμματος ΑΠΟΛΛΩΝ και η διεύρυνση του ρόλου των ενεργειακών κοινοτήτων των δήμων, με διασφάλιση της διασύνδεσης τους στο δίκτυο μεταφοράς, η βελτίωση της συμμετοχής των δήμων στην πολιτική ηλεκτροκίνησης, κλπ

15.      Η αναβάθμιση της καταστατικής θέσης των αιρετών της Αυτοδιοίκησης, με όρους ισοτιμίας σε σχέση με το υπόλοιπο πολιτικό προσωπικό της χώρας, είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη βελτίωση της λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης. Οι αιρετοί θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους όλες τις απαραίτητες λειτουργικές, οικονομικές και θεσμικές εγγυήσεις.

16.      Η ενεργός συμμετοχή των Δήμων στη διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών θα πρέπει να πάψει να περιορίζεται στην πρόσκαιρη  φιλοξενία τους, αλλά να συμμετέχει στην εκπόνηση διακριτών σχεδίων δράσης για τη διαχείριση του ζητήματος, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.

17.      Προτείνουμε τη θεσμοθέτηση επιτέλους της Μητροπολιτικής Αυτοδιοίκησης κατ’ αρχήν στα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Αθηνών και Θεσσαλονίκης, στον πρώτο Βαθμό αυτοδιοίκησης, για τη διοίκηση διαδημοτικών αρμοδιοτήτων και ζητημάτων π.χ. κοινοί δρόμοι, λαϊκές αγορές, απορρίμματα, συγκοινωνίες κλπ.

 

Αυτές είναι, μεταξύ άλλων, οι 17 προτεραιότητες που θέσαμε στον Πρωθυπουργό και την Κυβέρνηση .

Πάνω στην ατζέντα αυτή θα γίνει ο διάλογος στο συνέδριο μας και στο ψήφισμα που θα εκδοθεί θα αποτυπώσουμε ενωμένοι πιστεύω, την αποφασιστικότητά μας οι προτάσεις μας να μετατραπούν σε πολιτικές που θα υλοποιηθούν.

Οι αποφάσεις που θα πάρουμε θα συνδιαμορφώσουν το νέο οδικό χάρτη της ΚΕΔΕ, που θα μας επιτρέψουν να  έχουμε ισχυρό ρόλο  στη διαχείριση των μεγάλων ζητημάτων, που μας απασχολούν σήμερα και θα μας απασχολήσουν και τα επόμενα χρόνια.

Θα κλείσω την τοποθέτησή μου με έναν μικρό απολογισμό των όσων πετύχαμε μέχρι σήμερα με την ενότητά μας.

Στην πορεία των προηγούμενων χρόνων δώσαμε πολλούς αγώνες για να ανατρέψουμε καταστάσεις που μας πλήγωναν.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι σήμερα οι Δήμοι μας είναι πιο δυνατοί και πιο αποτελεσματικοί. Έχουν γίνει πολλά και σημαντικά βήματα μπροστά, σε πολλούς τομείς.

 

Και πρώτα από όλα, στον τομέα της κυβερνησιμότητας .

 

        Με την αλλαγή του εκλογικού συστήματος που διεκδικήσαμε και πετύχαμε έγινε η μεγάλη αλλαγή. Οι σημερινές αιρετές διοικήσεις των Δήμων είναι ισχυρές και μπορούν να εφαρμόσουν τα προγράμματα τους, για τα οποία ψηφίστηκαν άλλωστε  από τους πολίτες.

 

        Αποτελεί επιτυχία το γεγονός ότι από 1.1.24 πλέον εφαρμόζεται, όσον αφορά τη χρηματοδότηση των λειτουργικών μας δαπανών, ένα νέο σύστημα κατανομής των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων. Ένα διαφανές, δίκαιο και βιώσιμο σύστημα, που αναδεικνύει την έμπρακτη αλληλεγγύη μεταξύ μας. Αποδεικνύει την ισχυρή μας βούληση να διασφαλίσουμε ότι κανένας Δήμος, καμία τοπική κοινωνία, δεν θα μείνει πίσω.

 

        Τα τελευταία χρόνια είχαμε επίσης στη διάθεσή μας  τα περισσότερα χρήματα που είχαν ποτέ δοθεί στην αυτοδιοίκηση, για την εκτέλεση έργων, αξιοποιώντας χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης, το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» κι άλλα προγράμματα.

 

        Έγιναν πολλά και σημαντικά βήματα μπροστά, όσον αφορά τον ψηφιακό  εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών που προσφέρουμε στους πολίτες μας.

 

        Πετύχαμε σημαντική αύξηση των πόρων προς την αυτοδιοίκηση μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ), μετά από μια υπερ-δεκαετή περίοδο κατακόρυφης μείωσής τους. Την περίοδο 2020-2025, οι πόροι των δήμων που προέρχονται από ΚΑΠ λειτουργικών, επενδυτικών και ειδικών δαπανών αυξήθηκαν πάνω από 35% , σε σχέση με την τριετία 2017-2019 . Το 2025 όμως δεν είναι 2019.

        Διεκδικήσαμε κι εξασφαλίσαμε σημαντικές έκτακτες χρηματοδοτήσεις για να αντιμετωπίσουμε έκτακτες κρίσεις και καταστάσεις. Δεν πρέπει να αγνοήσουμε την παραμονή της διαχείρισης του πόσιμου ύδατος στους δήμους και την εξασφάλιση της δωρεάν οικονομικής ενίσχυσης των ΔΕΥΑ 200 εκ. ευρώ. Ακόμη την αύξηση των ΚΑΠ για το 2026 και την χρηματοδότησή μας για το τέλος ταφής με 104 εκ. ευρώ για το 2025 και άλλα τόσα για το 2026.

        Για πρώτη  φορά η αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού αποκτά κοινό κώδικα.

 

Όμως η μεγάλη εικόνα για την Αυτοδιοίκηση δηλαδή η πλήρης εφαρμογή των άρθρων 101 και 102 του Συντάγματος εξακολουθεί να είναι για μας το μέγα ζητούμενο. Να συγκλίνουμε με την Ευρωπαϊκή Τοπική Αυτοδιοίκηση.

 

Κυρίες και κύριοι Σύνεδροι

Οι Θέσεις και οι διεκδικήσεις της ΚΕΔΕ που σας παρουσίασα αποτελούν αντικείμενο διαρκούς διαβούλευσης μεταξύ των αιρετών εκπροσώπων της Αυτοδιοίκησης, του Κεντρικού Κράτους, των κομμάτων και της κοινωνίας των πολιτών.

Επικαιροποιούνται διαρκώς κι εμπλουτίζονται από τις αρμόδιες επιτροπές της ΚΕΔΕ, προκειμένου να εξασφαλίσουμε πως και τα επόμενα χρόνια η Αυτοδιοίκηση Α΄ Βαθμού θα παραμείνει ο θεσμός που θα βρίσκεται εγγύτερα στους πολίτες.

Είναι η πρότασή μας για να βάλουμε τις ισχυρές βάσεις για μια Ελλάδα  που θα  εξασφαλίζει ίσες ευκαιρίες για πρόοδο, ευημερία, καλύτερη καθημερινότητα σε κάθε πολίτη της, ανεξάρτητα σε ποιο τόπο της Πατρίδας μας ζει.

Και ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί , αν γίνει πράξη το μήνυμα του Συνεδρίου μας:

Επιτέλους Αυτοδιοίκηση!!!

Ισχυροί Δήμοι, κάθε μέρα δίπλα στους πολίτες!!!

Με αφετηρία το Συνέδριο της Αλεξανδρούπολης,  αναλαμβάνουμε ΕΝΩΜΕΝΟΙ την πρωτοβουλία για να συγκροτήσουμε μια Ισχυρή Συμμαχία Ευθύνης, μεταξύ Αυτοδιοίκησης, Κεντρικού Κράτους και Κοινωνίας των Πολιτών, για την Ελλάδα της επόμενης δεκαετίας.

Για την Ελλάδα που μας αξίζει, για ισχυρές κι ανθρώπινες τοπικές κοινωνίες.

Σας ευχαριστώ.